Doktor Erzurumlu kadınları uyardı!

Erzurum Şehir Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzm. Dr. Abdurrahman Kotan, tandır, çalı çırpı, tezek gibi yakıt türlerinin kullanılmasıyla ortaya çıkan biyomasın, kadın ve çocukları hedef aldığını söyledi. Özellikle kadınların daha çok ocaklı tandır ve havalanması olmayan mutfaklarda vakit geçirdiğini belirten Kotan, biyomasın akciğer kanserine kadar giden birçok hastalığa neden olduğu uyarısını yaptı.

Doğu Anadolu'da ekmek ve yemek pişirmede yaygın olarak kullanılan tandır birçok hastalığı da beraberinde getiriyor. Genellikle kırsal kesimlerde kullanılan tandırlarda yakılan tezek, çalı çırpı, kalitesiz kömür gibi yakıt türlerinin ölümle sonuçlanabilecek tehlikeyi bünyesinde barındırdığı belirtildi.

Söz konusu yakıtların kullanımında ortaya çıkan ve biyomas olarak adlandırılan enerji kaynağı, özellikle uzun kış aylarında Erzurum’da sık kullanılıyor. Her ne kadar günlük hayatın vazgeçilmezi gibi görünse de biyomas, neden olduğu akciğer hastalıklarıyla özellikle kadınları hedef alıyor.

Biyomasın KOAH, akciğer tansiyonu, akciğer hastalıklarına bağlı sağ kalp yetmezliği, akciğerin sertleşmesi ve akciğer kanserine neden olduğunu söyleyen Erzurum Şehir Hastanesi Göğüs Hastalıkları Uzm. Dr. Abdurrahman Kotan, “Biyomas yaşamış canlılardan elde edilmiş, fosilleşmemiş bütün biyolojik malzemelerin genel adı. Biyomas kullanımı kültürel ve coğrafik özelliklere göre değişiklik göstermekle birlikte tezek dediğimiz hayvan gübreleri, çalı çırpı, odun, kömür gibi malzemeleri kapsıyor. Biyomas önemli bir maruziyet. Verilere göre dünya nüfusunun yarısı biyoması kullanarak enerji üretmekte.

Özellikle ev için enerji üretimi bununla sağlanmakta. İç ortam hava kirliliğinde biyomas önem arz ediyor. Biyomas bütün hane halkını etkilemekle birlikte özellikle ev içinde fazla vakit geçiren kadınları ve çocukları daha çok etkiliyor. Biyomas, KOAH, akciğer tansiyonu, akciğer hastalıklarına bağlı sağ kalp yetmezliği, akciğerin sertleşmesi ve akciğer kanserine neden olabiliyor. Çocuklarda tekrarlayan üst, alt solunum enfeksiyonlarına, kronik bronşite sebep olabilmekte” dedi.

Hiç sigara kullanmayan kadınlar KOAH oluyor

Hiç sigara kullanmamış kadınlarda bile KOAH hastalığını görüldüğünü aktaran Kotan, “Yakıtların yakılmasıyla çeşitli kimyasallar açığa çıkıyor. Bunların solunmasıyla zaman içerisinde akciğerde harabiyet meydana gelip saydığımız hastalıklar oluşuyor. Bölgelere göre değişmekle birlikte tütün kullanımı dışında KOAH hastalığının, özellikle kadınlarda tespit edilmiş KOAH hastalığının yaklaşık yüzde 55’ini biyomas maruziyeti nedeniyle olduğunu ortaya koyan çalışmalar var. Özellikle kadınlardaki astımla da biyomasın ilişkisi var. Burada önemli bir faktör özellikle coğrafyamızda tandır kullanımı. Hiç sigara içmemiş 40 yaş üstü kadınlarda KOAH tanısı koymaktayız. Sorguladığımızda birçoğunda tandır yakma öyküsü var. Özellikle kuzey ilçelerimizde pekmez yapımı için çalı çırpıyı toplayıp yakanlar da sıklıkla karşımıza çıkıyor” diye konuştu.

Bunlara dikkat!

Biyomasa maruz kalınmaması için yapılması gerekenleri sıralayan Kotan, şunları söyledi; “Günümüzde dış ortam hava kirliliği de akciğer hastalıklarına neden oluyor. Erzurum’da da kışın bunu rahatlıkla görebiliriz. Çözümü şehir planlaması. Bahsettiğim kalitesiz yakıt kullanımının önüne geçilmesi, doğalgaz kullanımının teşvik edilmesi. Şehir planlamasından kastım da hava akımını engellemeyecek binalar inşa etmek. Karbon emisyonunu önlemek için de tercihen toplu ulaşım araçları kullanılmalı. Buna yönelik politika üreticilere destek verilmeli, taleplerde bulunulmalı. Kişi ısınmak için tezek, tandır ya da çalı çırpı yakıyor. Şimdi bu durumda ortamın havalandırılması gerekir. Ancak ısınmak için bu yakıtları kullanmak zorunda olan biri de haliyle havalandırma yapmıyor. En basiti bu maddeleri değil de insan sağlığına uyumlu yakıtları kullanmak. İmkân yoksa yapabileceği kadar ortamı havalandırmalılar. Bu yakıtlar kullanılırken maske kullanılabilir. Bu yüzde yüz koruyucu olduğu anlamına gelmez ama nispeten koruyabilir. Çocukları bu ortamlarda kesinlikle bulundurmasınlar.”