KÜBA BUHRANI
Günümüzde Amerika kıtasının alt başında yer alan ve 1959 yılından itibaren Fidel Castro tarafından yönetilen Küba, komünizm’in hüküm sürdüğü devlettir. Castro’nun yönetimi ele geçirdikten sonra ülkedeki işletmeleri millileştirmesi ABD’nin tepkisine neden olmuştur. Ekonomik anlamda bu durumdan olumsuz etkilenen Amerika, Küba da Castro’nun rakiplerini desteklemeye başlayınca, Küba dış politika da SSCB yanlısı bir politika izlemeye başlamıştır. SSCB yanlısı bir politika izleyen Küba’ya Amerika’yı vuracak menzilde füzelerin yerleştirilmesi ABD ile SSCB’yi karşı karşıya getirmiştir. ABD ve SSCB’nin Küba buhranı ile karşı karşıya gelmesi sıcak bir çatışmaya dönüşmeden nasıl sonuçlanmıştır sorusunun cevabı ise Türkiye’ye haber verilmeden atılan bir adım olmuştur. Küba buhranının çözümünde SSCB’nin, Amerika tarafından Türkiye’deki Jüpiter füzelerin sökülmesi istemesiyle sona ermiştir. Bu durum daha sonra Türkiye ile ABD arasında belli dönem ilişkilerin aksamasına neden olmuştur.
VİETNAM SAVAŞI
Amerika’nın soğuk savaş döneminde mücadele ettiği; ama başarılı olamadığı savaşlardan biri Vietnam Savaşıdır. Amerika, Vietnam Savaşında elde edilen başarısızlığını örtebilmek için sinema sektörünü iyi kullanmış ve Rambo efsanesi ile adeta orada yenilmediğini anlatmaya çalışmıştır. 1954 yılında ki Cenevre Anlaşmasına kadar Fransa’nın bir sömürüsü olan Vietnam bu tarihten itibaren ise bağımsız iki devlete kavuşmuştur. Kuzey ve Güney Vietnam olarak ortaya çıkan iki devlet birleşme kararı alınmışsa da bu gerçekleşmemiştir. Birleşme gerçekleşmeyince Kuzey Vietnam, Güney Vietnam’ı işgal etmek amacıyla gerilla savaşını başlatmıştır. Güney Vietnam bunun üzerine Amerika’dan yardım istemiştir. Kuzey Vietnam, SSCB yanlısı bir politika izlerken, Güney Vietnam ise Amerikan yanlısı bir politika izlemiştir. Kuzey Vietnam’ın Tokin körfezinde bekleyen Amerikan donanmasına saldırması ve daha sonra Amerika’nın buna karşılık vermesi ile Vietnam savaşı 1968 yılında resmen başlamıştır. Vietnam savaşına dünya ve Amerika kamuoyunun tepkisi ne olmuştur? Amerika Vietnam savaşı tepkilere neden olmuş ve büyük protestolar düzenlenmiştir. BM’lerde bu savaşı onaylamıştır. Muhammet Ali gibi ünlü boksörde Vietnam savaşına asker olarak gitmeyi kabul etmemiştir. Muhammet Ali’nin tavrı net olmuş; fakat ona karşı yapılanlar ise insanlık dışıdır. Madalyaları alınmış, müsabakalardan belli dönem men edilmiştir. Yıllar sonra Muhammet Ali hak ettiği tüm haklarına yeniden kavuşmuştur. Amerika’nın iyice çıkmasa girdiği Vietnam savaşı 1972 yılında imzalanan antlaşma ile bitmiş ve Amerikan ordusu Vietnam’dan çekilmiştir. Kuzey ve Güney Vietnam 1976 yılında birleşmiştir.
KEŞMİR MESELESİ
1948 yılında günümüze kadar Hindistan ve Pakistan arasında sorun teşkil eden Keşmir, Hindistan, Pakistan, Afganistan ve Çin’in kesişme noktasında yer alan bir bölgedir. Bölgenin sahip olduğu yeraltı kaynakları ve verimli toprakları sorunun günümüze kadar gelmesine neden olmuştur. Hindistan ve Pakistan arasında sorun teşkil eden Keşmir de halk ise kendi bağımsızlığını istemektedir. Bölge halkının çoğunluğunun Müslüman olması Pakistan’ın Keşmir’i istemesinin temel sebepleridir. Keşmir meselesi Hindistan’ın SSCB yanlısı, Pakistan’ın ise batı yanlısı bir politika izlemesine neden olmuştur. 1963 yılında yeniden karşı karşıya gelen Hindistan ve Pakistan arasında ki Keşmir Savaşının BM durdurmuştur. Bu süreçte Çin’in Hindistan’ı tehdit etmesi önemlidir. Sorun SSCB ve Çin’in arabuluculuğuyla imzalanan Taşkent Deklarasyon’u ile sona ermiştir.
SSCB’NİN AFGANİSTAN’I İŞGALİ
Türk izlerini olduğu ve Türk devletlerin hüküm sürdüğü Afganistan 1979 yılında SSCB tarafından işgal edilmiştir. SSCB’nin Afganistan’ı ele geçirerek Basra Körfezi ve Ortadoğu petrolleri ilerlemesi dünya kamuoyunun tepkisini çekmiştir. SSCB’nin işgaline karşı dünyada alınan tedbirler nelerdir sorusuna karşılık alınan tedbirler şunlar olmuştur. Amerika Birleşik Devletleri imzalanan Salt-II Antlaşmasını onaylamamış, Çin ve Pakistan sorunu BM’lere taşımıştır, İslam Konferansı Teşkilatı toplanmıştır. Ülkelerinin işgalini kabullenemeyen Afgan mücahitleri gerilla savaşları ile işgale karşı direnmişlerdir. Uzun yıllar SSCB’ye karşı etkili mücadele veren mücahitler başarılı olmuşlardır. 1982 yılında Afganistan, SSCB, ABD ve Pakistan arasında başlayan görüşmeler 1988 yılında imzalanan Cenevre antlaşmasıyla son bulmuştur. SSCB, 1988-1989 yılında Afganistan’dan tamamen çekilmiştir. Ülkesinden işgalci güçleri çıkaran Afganlılar ne yazık ki iç çekişmelerle iç savaşın içine düşmüştür. Afganistan da Muhammet Ömer liderliğindeki öğrenciler (Taliban) ile Ahmet Şah Mesut (Kuzey İttifakı) arasında başlayan mücadeleler Afganistan’a hava ve kara operasyonlarının düzenlenmesine neden olmuştur. Afganistan’daki değişimden sonra ülkeyi Hamid Karzai yönetmeye başlamış ve ülkede Birleşmiş Milletler bünyesinde ISAF (Uluslararası Güvenlik Destek Gücü) kurulmuştur. Afganistan’a hava operasyonlarının düzenlenmesine neden olan gelişme ise 11 Eylül 2001 yılında ikiz kulelere ve Amerikan Savunma bakanlığına yapılan saldırılarda sorumlu tutulan teröristlerin Afganistan’da olmasıdır. 2020 yılı itibariyle Afganistan devlet başkanlığı koltuğunda oturan ise Eşref Ganidir.
Günümüzde Amerika kıtasının alt başında yer alan ve 1959 yılından itibaren Fidel Castro tarafından yönetilen Küba, komünizm’in hüküm sürdüğü devlettir. Castro’nun yönetimi ele geçirdikten sonra ülkedeki işletmeleri millileştirmesi ABD’nin tepkisine neden olmuştur. Ekonomik anlamda bu durumdan olumsuz etkilenen Amerika, Küba da Castro’nun rakiplerini desteklemeye başlayınca, Küba dış politika da SSCB yanlısı bir politika izlemeye başlamıştır. SSCB yanlısı bir politika izleyen Küba’ya Amerika’yı vuracak menzilde füzelerin yerleştirilmesi ABD ile SSCB’yi karşı karşıya getirmiştir. ABD ve SSCB’nin Küba buhranı ile karşı karşıya gelmesi sıcak bir çatışmaya dönüşmeden nasıl sonuçlanmıştır sorusunun cevabı ise Türkiye’ye haber verilmeden atılan bir adım olmuştur. Küba buhranının çözümünde SSCB’nin, Amerika tarafından Türkiye’deki Jüpiter füzelerin sökülmesi istemesiyle sona ermiştir. Bu durum daha sonra Türkiye ile ABD arasında belli dönem ilişkilerin aksamasına neden olmuştur.
VİETNAM SAVAŞI
Amerika’nın soğuk savaş döneminde mücadele ettiği; ama başarılı olamadığı savaşlardan biri Vietnam Savaşıdır. Amerika, Vietnam Savaşında elde edilen başarısızlığını örtebilmek için sinema sektörünü iyi kullanmış ve Rambo efsanesi ile adeta orada yenilmediğini anlatmaya çalışmıştır. 1954 yılında ki Cenevre Anlaşmasına kadar Fransa’nın bir sömürüsü olan Vietnam bu tarihten itibaren ise bağımsız iki devlete kavuşmuştur. Kuzey ve Güney Vietnam olarak ortaya çıkan iki devlet birleşme kararı alınmışsa da bu gerçekleşmemiştir. Birleşme gerçekleşmeyince Kuzey Vietnam, Güney Vietnam’ı işgal etmek amacıyla gerilla savaşını başlatmıştır. Güney Vietnam bunun üzerine Amerika’dan yardım istemiştir. Kuzey Vietnam, SSCB yanlısı bir politika izlerken, Güney Vietnam ise Amerikan yanlısı bir politika izlemiştir. Kuzey Vietnam’ın Tokin körfezinde bekleyen Amerikan donanmasına saldırması ve daha sonra Amerika’nın buna karşılık vermesi ile Vietnam savaşı 1968 yılında resmen başlamıştır. Vietnam savaşına dünya ve Amerika kamuoyunun tepkisi ne olmuştur? Amerika Vietnam savaşı tepkilere neden olmuş ve büyük protestolar düzenlenmiştir. BM’lerde bu savaşı onaylamıştır. Muhammet Ali gibi ünlü boksörde Vietnam savaşına asker olarak gitmeyi kabul etmemiştir. Muhammet Ali’nin tavrı net olmuş; fakat ona karşı yapılanlar ise insanlık dışıdır. Madalyaları alınmış, müsabakalardan belli dönem men edilmiştir. Yıllar sonra Muhammet Ali hak ettiği tüm haklarına yeniden kavuşmuştur. Amerika’nın iyice çıkmasa girdiği Vietnam savaşı 1972 yılında imzalanan antlaşma ile bitmiş ve Amerikan ordusu Vietnam’dan çekilmiştir. Kuzey ve Güney Vietnam 1976 yılında birleşmiştir.
KEŞMİR MESELESİ
1948 yılında günümüze kadar Hindistan ve Pakistan arasında sorun teşkil eden Keşmir, Hindistan, Pakistan, Afganistan ve Çin’in kesişme noktasında yer alan bir bölgedir. Bölgenin sahip olduğu yeraltı kaynakları ve verimli toprakları sorunun günümüze kadar gelmesine neden olmuştur. Hindistan ve Pakistan arasında sorun teşkil eden Keşmir de halk ise kendi bağımsızlığını istemektedir. Bölge halkının çoğunluğunun Müslüman olması Pakistan’ın Keşmir’i istemesinin temel sebepleridir. Keşmir meselesi Hindistan’ın SSCB yanlısı, Pakistan’ın ise batı yanlısı bir politika izlemesine neden olmuştur. 1963 yılında yeniden karşı karşıya gelen Hindistan ve Pakistan arasında ki Keşmir Savaşının BM durdurmuştur. Bu süreçte Çin’in Hindistan’ı tehdit etmesi önemlidir. Sorun SSCB ve Çin’in arabuluculuğuyla imzalanan Taşkent Deklarasyon’u ile sona ermiştir.
SSCB’NİN AFGANİSTAN’I İŞGALİ
Türk izlerini olduğu ve Türk devletlerin hüküm sürdüğü Afganistan 1979 yılında SSCB tarafından işgal edilmiştir. SSCB’nin Afganistan’ı ele geçirerek Basra Körfezi ve Ortadoğu petrolleri ilerlemesi dünya kamuoyunun tepkisini çekmiştir. SSCB’nin işgaline karşı dünyada alınan tedbirler nelerdir sorusuna karşılık alınan tedbirler şunlar olmuştur. Amerika Birleşik Devletleri imzalanan Salt-II Antlaşmasını onaylamamış, Çin ve Pakistan sorunu BM’lere taşımıştır, İslam Konferansı Teşkilatı toplanmıştır. Ülkelerinin işgalini kabullenemeyen Afgan mücahitleri gerilla savaşları ile işgale karşı direnmişlerdir. Uzun yıllar SSCB’ye karşı etkili mücadele veren mücahitler başarılı olmuşlardır. 1982 yılında Afganistan, SSCB, ABD ve Pakistan arasında başlayan görüşmeler 1988 yılında imzalanan Cenevre antlaşmasıyla son bulmuştur. SSCB, 1988-1989 yılında Afganistan’dan tamamen çekilmiştir. Ülkesinden işgalci güçleri çıkaran Afganlılar ne yazık ki iç çekişmelerle iç savaşın içine düşmüştür. Afganistan da Muhammet Ömer liderliğindeki öğrenciler (Taliban) ile Ahmet Şah Mesut (Kuzey İttifakı) arasında başlayan mücadeleler Afganistan’a hava ve kara operasyonlarının düzenlenmesine neden olmuştur. Afganistan’daki değişimden sonra ülkeyi Hamid Karzai yönetmeye başlamış ve ülkede Birleşmiş Milletler bünyesinde ISAF (Uluslararası Güvenlik Destek Gücü) kurulmuştur. Afganistan’a hava operasyonlarının düzenlenmesine neden olan gelişme ise 11 Eylül 2001 yılında ikiz kulelere ve Amerikan Savunma bakanlığına yapılan saldırılarda sorumlu tutulan teröristlerin Afganistan’da olmasıdır. 2020 yılı itibariyle Afganistan devlet başkanlığı koltuğunda oturan ise Eşref Ganidir.
