Erzurum’da görme engellilerin ulaşımının daha rahat ve güvenli olması için kaldırımlara yapılan sarı kabartmalı bantlar, adeta işgal altında. Şehrin pek çok yerinde sarı çizgiler, bilinçsiz vatandaşlar ve kamu kurumları tarafından kapatılmış durumda. Şehrin en işlek Cumhuriyet Caddesi’nde ise sarı kabartmalı bantlar hiç yok.
Manolya BULUT-PUSULA
Erzurum’da görme engelliler için kaldırımlara yapılan sarı şeritler, engellerle dolu. Kentin muhtelif yerlerinde bulunan bantların güzergahına ya bir engel çıkıyor ya da üzerine konulan bir eşya ile kapatılmış durumda. Bantlar kış aylarında ise yoğun kar yağışı sebebiyle kayganlaşarak görme engelli vatandaşlar için tehlike arz ediyor.
En büyük problem ulaşım
Türkiye Sakatlar Derneği Erzurum Şube Başkanı Sadullah Efe, engelli bireylerin günlük yaşamdaki en büyük sıkıntılarının erişim ve ulaşım olduğunu söyledi. Erişim ve ulaşımda sıkıntı yaşayanların başında ortopedik, görme ve işitme engellilerin geldiğini belirten Efe, “ kaldırımlarda ortopedik, işitme ve görme engellilerimiz farklı sorunlar yaşıyorlar. Görme engellilerimiz kullandıkları beyaz bastonla kendilerine bir yol yönlendirmesi yapıyorlar. Buradaki en önemli araç ise ‘sarı bant’ dediğimiz kılavuz yol uygulaması. Bu kılavuz yol uygulamasında da ciddi anlamda sıkıntı yaşıyoruz. Çevre ve kaldırım düzenlemelerinde, yolcu taşımaları gibi birçok şeyde karşımıza sorun çıkıyor. Özellikle yolun başlangıcında kılavuz yol varken yolun bitişinde kılavuz yol olmuyor. Veya kılavuz yolun devamında önünde ağaç, elektrik, telefon direkleri olabiliyor” dedi.
Sesli otobüs sistemleri gelmeli
Toplu ulaşım araçlarında da sesli sinyalizasyon sistemi kurulması gerektiğini belirten Sadullah Efe, “ Toplumun da duyarlı olması gerekiyor. Görme engelli bireyleri kendi sorunlarıyla baş başa bırakmamamız lazım. Bizim onlar adına tavır koymamız lazım. Aynı zamanda bu gibi durumlar toplu taşımalarda da olmakta. Sesli sinyalizasyon ve otobüs durağına gelmeden sesli otobüs sistemi olması gerekir. Kavşaklarda karşıdan karşıya geçişlerde de yine sesli sinyal sisteminde uyarıcı sistemlerinin olması lazım. İlimizde bazı yerlerde otobüs duraklarında veya karşıya geçişlerde bu sistem var. Bu sisteminde yaygınlaştırılması gerekmektedir” diye konuştu.
Buzlanmaya sebep oluyor
Efe, belirteçlerin buzlanmaya sebep olduğunu aktararak, “İşaret edilen soruna farklı bir çözüm önerisi devreye giriyor. Kullanılan materyal plastik gibi maddeden yapılarak buzlanmaya daha da neden oluyor. Bunun yerine hissedilebilir zemin uygulanması yapılabilir. Hastanelerde veya kamuya açık alanlarda kılavuz yol uygulaması, görme engellilerin ihtiyacına cevap verdiği kadar diğer sağlıklı insanların da yaşamını engellemeyecek şekilde dizayn edilmelidir. İnsanlarda algı oluşturmak gerekiyor. Bir birey yola başladığı zaman, yola başladığını ve bittiğini de fark etmelidir. Dükkanların önlerine koyulan mal veya engel teşkil eden şeyler, toplumsal duyarlılıkla alakalı. Siz bir eksiklik gördüğünüz zaman engelli bireyler adına tavır koyarsanız bir anlamı olur. Yoksa bizim kendi kendimize çalıp söylememizin bir anlamı yok” ifadelerini kullandı.
İklim şartlarına uygun değil
Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümü 2. sınıf öğrencisi, yüzde 90 görme engelli Ömer Faruk Bektaş (20) da bu problemle baş etmeye çalışanlardan yalnızca biri. Erzurum’daki engelli bantlarının iklim şartlarına uygun olmadığını belirten Bektaş, “Normalde belirlenen yollar görme engelli bireyin bir konumdan farklı bir konuma hareket ediyorken rahatlıkla gidebilmesi için hazırlanmış yollar, amacı bu. Ama Erzurum’da bu konuda yaşanan sıkıntı çok. Bazı belirteç yollarının üzerine çitler çekilmiş, masa sandalye atılmış veya tahrip olmuş durumda. Bu belirteç yollarının yapı malzemesi tek bir malzemeden üretilmiyor. Yerleştirileceği ilin iklim şartları, coğrafi koşulları göz önünde bulundurularak malzemeler seçiliyor. Tabi buna önem verilmediği zaman normal bir kaldırım zaten kayganken plastikten yapılmış belirteçli yol, daha da kaygan hale geliyor. Ben daha önce buz tutmuş bir parkurdan kayıp düştüm” dedi.
Öncelikli alan bantlar olmalı
Bektaş, görevlilerin ve vatandaşların bu konuda bilinçlendirilmesi gerektiğini dile getirerek şöyle konuştu; “Bir de Erzurum’a ilk geldiğim zaman Havuzbaşı’ndaki belirteçli yolun tam önüne kaldırımla araç trafiğinin arasındaki sınırı belirleyen demir çitler çekilmiş. Ben o yolu kullandığımda sarı çizgilere güvendiğim için önümde bulunan çitlere çarptım. Temizlik işçilerinin bazıları o yolun önemini bilmiyor. Onları görevlendiren kişiler belki de bunun önemini anlatmıyor, bu yönde talimat vermiyor, ortaya böyle sorunlar çıkıyor. Kar yağdığında öncelikli temizlenecek alanların sarı engelli bantlarının olması gerektiğini düşünüyorum. ”
Manolya BULUT-PUSULA
Erzurum’da görme engelliler için kaldırımlara yapılan sarı şeritler, engellerle dolu. Kentin muhtelif yerlerinde bulunan bantların güzergahına ya bir engel çıkıyor ya da üzerine konulan bir eşya ile kapatılmış durumda. Bantlar kış aylarında ise yoğun kar yağışı sebebiyle kayganlaşarak görme engelli vatandaşlar için tehlike arz ediyor.
En büyük problem ulaşım
Türkiye Sakatlar Derneği Erzurum Şube Başkanı Sadullah Efe, engelli bireylerin günlük yaşamdaki en büyük sıkıntılarının erişim ve ulaşım olduğunu söyledi. Erişim ve ulaşımda sıkıntı yaşayanların başında ortopedik, görme ve işitme engellilerin geldiğini belirten Efe, “ kaldırımlarda ortopedik, işitme ve görme engellilerimiz farklı sorunlar yaşıyorlar. Görme engellilerimiz kullandıkları beyaz bastonla kendilerine bir yol yönlendirmesi yapıyorlar. Buradaki en önemli araç ise ‘sarı bant’ dediğimiz kılavuz yol uygulaması. Bu kılavuz yol uygulamasında da ciddi anlamda sıkıntı yaşıyoruz. Çevre ve kaldırım düzenlemelerinde, yolcu taşımaları gibi birçok şeyde karşımıza sorun çıkıyor. Özellikle yolun başlangıcında kılavuz yol varken yolun bitişinde kılavuz yol olmuyor. Veya kılavuz yolun devamında önünde ağaç, elektrik, telefon direkleri olabiliyor” dedi.
Sesli otobüs sistemleri gelmeli
Toplu ulaşım araçlarında da sesli sinyalizasyon sistemi kurulması gerektiğini belirten Sadullah Efe, “ Toplumun da duyarlı olması gerekiyor. Görme engelli bireyleri kendi sorunlarıyla baş başa bırakmamamız lazım. Bizim onlar adına tavır koymamız lazım. Aynı zamanda bu gibi durumlar toplu taşımalarda da olmakta. Sesli sinyalizasyon ve otobüs durağına gelmeden sesli otobüs sistemi olması gerekir. Kavşaklarda karşıdan karşıya geçişlerde de yine sesli sinyal sisteminde uyarıcı sistemlerinin olması lazım. İlimizde bazı yerlerde otobüs duraklarında veya karşıya geçişlerde bu sistem var. Bu sisteminde yaygınlaştırılması gerekmektedir” diye konuştu.
Buzlanmaya sebep oluyor
Efe, belirteçlerin buzlanmaya sebep olduğunu aktararak, “İşaret edilen soruna farklı bir çözüm önerisi devreye giriyor. Kullanılan materyal plastik gibi maddeden yapılarak buzlanmaya daha da neden oluyor. Bunun yerine hissedilebilir zemin uygulanması yapılabilir. Hastanelerde veya kamuya açık alanlarda kılavuz yol uygulaması, görme engellilerin ihtiyacına cevap verdiği kadar diğer sağlıklı insanların da yaşamını engellemeyecek şekilde dizayn edilmelidir. İnsanlarda algı oluşturmak gerekiyor. Bir birey yola başladığı zaman, yola başladığını ve bittiğini de fark etmelidir. Dükkanların önlerine koyulan mal veya engel teşkil eden şeyler, toplumsal duyarlılıkla alakalı. Siz bir eksiklik gördüğünüz zaman engelli bireyler adına tavır koyarsanız bir anlamı olur. Yoksa bizim kendi kendimize çalıp söylememizin bir anlamı yok” ifadelerini kullandı.
İklim şartlarına uygun değil
Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Psikolojik Danışmanlık ve Rehberlik Bölümü 2. sınıf öğrencisi, yüzde 90 görme engelli Ömer Faruk Bektaş (20) da bu problemle baş etmeye çalışanlardan yalnızca biri. Erzurum’daki engelli bantlarının iklim şartlarına uygun olmadığını belirten Bektaş, “Normalde belirlenen yollar görme engelli bireyin bir konumdan farklı bir konuma hareket ediyorken rahatlıkla gidebilmesi için hazırlanmış yollar, amacı bu. Ama Erzurum’da bu konuda yaşanan sıkıntı çok. Bazı belirteç yollarının üzerine çitler çekilmiş, masa sandalye atılmış veya tahrip olmuş durumda. Bu belirteç yollarının yapı malzemesi tek bir malzemeden üretilmiyor. Yerleştirileceği ilin iklim şartları, coğrafi koşulları göz önünde bulundurularak malzemeler seçiliyor. Tabi buna önem verilmediği zaman normal bir kaldırım zaten kayganken plastikten yapılmış belirteçli yol, daha da kaygan hale geliyor. Ben daha önce buz tutmuş bir parkurdan kayıp düştüm” dedi.
Öncelikli alan bantlar olmalı
Bektaş, görevlilerin ve vatandaşların bu konuda bilinçlendirilmesi gerektiğini dile getirerek şöyle konuştu; “Bir de Erzurum’a ilk geldiğim zaman Havuzbaşı’ndaki belirteçli yolun tam önüne kaldırımla araç trafiğinin arasındaki sınırı belirleyen demir çitler çekilmiş. Ben o yolu kullandığımda sarı çizgilere güvendiğim için önümde bulunan çitlere çarptım. Temizlik işçilerinin bazıları o yolun önemini bilmiyor. Onları görevlendiren kişiler belki de bunun önemini anlatmıyor, bu yönde talimat vermiyor, ortaya böyle sorunlar çıkıyor. Kar yağdığında öncelikli temizlenecek alanların sarı engelli bantlarının olması gerektiğini düşünüyorum. ”
