Erzurum’da, unutulmaya yüz tutmuş Enderun Usulü Teravih namazı kılınacak.
Erzurum Müftülüğü ile Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi’nin müşterek projesiyle Gürcü Mehmet Paşa Camiinde 17 , 24, 31 Mart ve 7 Nisan tarihlerinde Enderun Usulü Teravih namazı kılınacak. Erzurum Müftülüğü, Enderun Usulü Teravih Namazıyla ilgili paylaşımda bulundu. Duyuruda Gürcü Mehmet Paşa Camiinde Mart ayında 3, Nisan’da ise 1 gece teravih namazı kılınacak.
Enderun Usulü Teravih Namazı
Günümüzde unutulmaya yüz tutmuş, musikinin ibadete yansıyan güzel örneklerinden biri olan Enderun Usulü Teravih Namazı, adını Osmanlı’daki Enderun Mektebi’nden aldı.
Osmanlı Sarayı’ndaki Enderun Mektebi’nden çıkan hocaların kıldırdığı namaz bu sebeple günümüze Enderun Usulü Teravih Namazı olarak geldi. 80 yıl öncesinde neredeyse tüm camilerde kılınan bu Teravih Namazı’nı diğer Teravih Namazı’ndan farklı kılan özelliği ise namazın kılınma şeklidir. Saray’dan başlayıp günümüze kadar gelen Enderun Teravih’ini ilk defa ortaya koyan kişinin kim olduğu tam olarak bilinmese de uzmanlar, Enderun Teravih’ini Buhurizade Mustafa Itri Efendi'ye (1712) dayandırılıyor.
Enderun Teravih’inin kılınma amacı, namazda farklı makamlar kullanmak suretiyle ibadete manevi bir boyut kazandırmaktır. Aynı zamanda bu namazın salavat, ilahi ve zikirler eşliğinde farklı makamlarla kılınmasının bir diğer sebebi ise cemaati camiye gelmeye teşvik etmek ve camiye gelenleri huzura kavuşturmaktır.
İki şekilde kılınıyor
Birincisinde imam, müezzinleri makam geçkileri ile yönlendirir, ikincisinde ise makamlar arasındaki geçkileri müezzinler sağlar. Buna göre ilk gecede geçkileri müezzinler sağlar. Namazda Fatiha'dan sonra okunan zamm-ı sureler ise asla rastgele seçilmez. Manalarına bakılarak tertip edilirler. Seçilen ayetler, daha çok rahmet ayetleri ve tesbih ayetlerinden oluşur. İlk on günde Ramazan ayına ulaşmaktan duyulan sevincin dile getirildiği ilahiler, ikinci on günde yerini Allah’tan rahmet ve merhamet niyaz eden ilahilere bırakır.
Son on günde ise Ramazan’ın uğurlanmasından duyulan hüzünlü ilahiler okunur. Kısacası Enderun Teravih Namazı, her dört rekatı Türk Musiki’nin farklı makamlarında kılınan ve bu makamların ilahilerle süslendiği, müezzinlerin ise makamlar arasında geçişi salavat eşliğinde yaptığı bir Osmanlı Enderun Mektebi geleneğidir.
Enderun Teravih’inde en çok hicaz, segâh, isfahan, uşşak ve acemaşiran makamları kullanılır. Kullanılan bu makamlar sayesinde Teravih’e geç kalan bir kimse, namazın kılındığı makamdan hocanın kaçıncı rekatı kıldırdığını anlayabilir.
İrfan Tarakçıoğlu
