Erzurum’da bugün öğlen saatlerinde gökyüzünde artan uçak trafiği vatandaşların merakını uyandırdı. 15'er dakika arayla çok sayıda uçağın peş peşe havalanması akıllarda soru işareti bıraktı. Edinilen bilgilere göre konunun pilot eğitimleriyle ilgili olduğu ortaya çıktı. Özellikli sisin yoğun olduğu Erzurum Havalimanı, gelişmiş CAT-3A sistemi sayesinde kötü hava koşullarında dahi güvenli iniş ve kalkış yapılabilen nadir havalimanlarından biri. Bu nedenle, pilotlar burada özel eğitimlerden geçerek zorlu hava koşullarına karşı deneyim kazanıyor.
2020 yılında Erzurum Havalimanı'na kurulan "CAT 3A" sistemi ile sis nedeniyle görüşün çok kısıtlı olduğu zamanlarda bile güvenli şekilde iniş yapılabiliyor. Yetkililer ise Erzurum’da belirli dönemlerde bu tür eğitim uçuşlarının yapıldığını belirterek, olağanüstü bir durum olmadığını belirtti.
CAT Sistemi nedir?
Günümüz teknolojisinin geldiği nokta ile uçaklar, görüş mesafesinin 0 Km’ye indiği hava şartlarında dahi iniş yapabiliyorlar. Bu sistemler ILS ve CAT olarak adlandırılıyor. ILS sistemine bağlı olan kategori sınıflandırmalarıdır.
Bu sistemler uçak, havalimanı ve pilot etkenleri ile yakından ilgili. Hava şartlarının kötü olduğu ve görüşün neredeyse 0’a yaklaştığı durumlarda uçağın pisti bulması ve yaklaşmasını sağlayacak olan bu sistemler, iyi altyapıya sahip havalimanlarında bulunmakta. Uçaklarda bulunan bu sistemler bazı havalimanlarında bulunmayabiliyor. Bunun sebebi; havalimanı yoğunluğu ve mevsim şartları.
Uçaklar CAT1, CAT2, CAT3 iniş sistemlerine sahiptirler. Buna bağlı olarak havalimanları da bu kategorilerde sistemlere bağlı olarak ayrılmaktadır. Bu sistemi kullanacak olan pilotların da bu sistem üzerine eğitim almış olması gerekmekte. Tüm bu kriterler sağlandığında CAT ile iniş yapılabilmekte.
CAT1: Günümüz teknolojisi ile neredeyse bütün sivil hava taşımacılığı uçaklarında bulunan sistemdir. Yatay görüş mesafesinin 550 metre ve dikey görüş mesafesinin en fazla 200 feet olması gerekmektedir. Bu koşullarda pilot CAT1 inişine karar verebiliyor.
CAT2: Bu inişin gerçekleşmesi için yatay görüş mesafesinin (RVR) 300 metre ve dikey görüş mesafesinin (DH) 100 feet olması gerekmektedir. Bu koşullarda pilotun CAT2 inişine karar vermesiyle iniş gerçekleşebiliyor.
CAT3 sistemi 3 kısıma ayrılmıştır. Görüş mesafesinin çok az olduğu durumlar 3 kısımda incelenmiş ve CAT3a, CAT3b, CAT3c olarak adlandırılıyor.
CAT3a: Dikey mesafenin 100 feet’e kadar düştüğü durumlarda ve yatay görüşün 200 metre olduğu durumlarda kullanılabilir. Türkiye’de CAT3a sisteminin aktif olarak kullanıldığı bir meydan yok. İlk olarak Esenboğa Havalimanı’na kurulacağı DHMI tarafından belirtilmiştir.
CAT3b: Dikey mesafenin (DH) en az 25 feet ve yatay mesafenin (RVR) 125 metre olduğu durumlarda kullanılır.
CAT3c: Bu sistemde DH ve RVR için minimum mesafeler bulunmamakta.
Nesrin DEMİR
