İLK ÜNİVERSİTE

Mustafa Kemal döneminde bir üniversitenin kurulması fikri ortaya atılmış; fakat daha sonra gündemden düşmüştür. Bundan gerek Paşa’nın ölümü gerekse II. Dünya Savaşının çıkması etkili olmuştur. II. Dünya Savaşından sonra Türkiye’de çok partili hayata geçiş ve Demokrat Partinin de iktidara gelmesiyle beraber yeniden doğu da bir üniversitenin kurulması gündeme gelmiştir. Doğu Anadolu’da ki bütün iller şehirlerinde böyle büyük bir hamlenin gerçekleşmesi için sıraya girmiş ve tatlı bir rekabette yaşanmıştı. Erzurum ahalisi topraklarını kültür hizmeti için seferber etmiş ve 1950’li yılların başından itibaren konunun takipçisi olmuşlardı. Adnan Menderes hükümetinde Milli Eğitim Bakanı olan Rıfkı Salim Burçak’ın da gayretleriyle bu büyük adımın merkezi Erzurum seçilmiş ve 1957 yılında Atatürk Üniversitesi adıyla eğitimde çığır açılmıştır. Üniversite 17 Kasım 1958 yılında eğitim-öğretime başlamıştır. Böylelikle Türkiye Cumhuriyetinin İstanbul, Ankara ve İzmir’den sonra 5. Üniversitesi Erzurum da kurulmuştur.

ÜNİVERSİTE DE İLK DERS

17 Kasım 1958 yılında açılan üniversite de ilk dersi iktisat tarihi üzerine yazdığı kitapları ile tanınan MUSTAFA AKDAĞ Hoca ve Türk Kültürün Ögeleri adlı eserin sahibi olan İBRAHİM KAFESOĞLU gibi hocalar tarafından verilmiştir.

İLK REKTÖR

17 Kasım 1958 yılında resmen eğitime başlayan üniversitenin ilk rektörü Profesör Doktor SEBAHATTİN ÖZBEK olmuştur.

İLKÖĞRETİM KADROSUNDA YER ALANLAR

Mustafa Akdağ, İbrahim Yarkın, Mehmet Kaplan, Melahat Özgü, CROWE, HOMER JUDGE WCAC, İbrahim Kafesoğlu, BERNOMORAN, Tatyana MORAN, Namık Oğuztöreli, Ali Araz, Hasan Sevimcan, Gündüz Akıncı ve Oktay Yenal olmuştur.

İLK TÜRK PARASI

Erzurum da ilk Türk parası Saltuklu Beyliğinin hükümdarlarından İzzettin Saltık bastırmıştır. Paranın üzerinde tarih ve basıldığı yerle ilgili herhangi bir bilgiye rastlanılmamıştır. Paraların bir yüzünde resim vardır. Arka kısımlarından ise şu ifadeler yer almıştır. “ ESSULTAN EL MUAZZAAM MES’UD BİN MUHAMMED İZZZETİN SALDIK”

İLK ŞEYHÜLİSLAM

Tarih boyunca Osmanlı Devletinde 6 şeyhülislam Erzurumludur. Bunların ilki 1685-1703 yılları arasında hüküm sürmüş olan II. Mustafa’nın da lalası olan Seyyid Hacı Feyzullah Efendidir. İlminden dolayı kendisine CAMİ-UR RİYASETEYN unvanı da verilen Feyzullah Efendi 1703 Edirne Vakasından suçlu bulunmuş ve asiler tarafından öldürülerek Tunca Nehrine cesedi atılmıştır. Feyzullah Efendi’den sonra oğlu Fetullah Efendi şeyhülislamlık makamına getirilmiştir. Bir diğer Erzurumlu olan Mustafa Cenneti Efendi’de şeyhülislamlık yapan diğer Erzurumludur. Erzurum’da Kurşunlu Medresesi ve camii, Feyzullah Efendinin eseridir

İLK SANAT VE EDEBİYAT KÜTÜPHANESİ

İl deki ilk sanat ve edebiyat kütüphanesi 2018 yılında İl kültür ve turizm müdürlüğünün gayretleriyle açılmıştır. İlk sanat ve edebiyat kütüphanesi tarihi mekân kongre binasında binlerce kitapla okuyucularını ağırlayan nadide mekânlar biri olmaya adaydır. Hat, ebru, tezhip, minyatür sanat dallarına ait eserler sanat ve edebiyat kütüphanesi deki raflarda yerini almıştır.

 İLK RESİM VE HEYKEL MÜZESİ

2018 yılında İl Kültür ve Turizm Müdürlüğünün katkılarıyla şehir de ki ilk resim ve heykel müzesi de açılmıştır. 23 Temmuz- 7 Ağustos 1919 tarihinde toplanan Erzurum Kongresinin tarihi mekânında açılan müze ülke içinden ve dışından büyük takdir alan bir proje olmuştur.

İLK ÖZEL RADYO

1927 yılında başlayan radyo yayınlarımız da ülkenin ilk özel radyolarından da biri olan Radyo RİTM FM 12 Şubat 1992 yılında yayın hayatına başlamıştır. O günden bugüne kadar artan dinleyici kitlesi ile 88.8 dalgası ile gönüllerde yer edinen RİTM FM’İN kurucusu ise Mesut GÜLREK olmuştur.

İNTERNETİN İLK YEREL GAZETESİ

İnternetin hayatımıza girmesiyle birlikte basın-yayın hayatı da sanal ortama aktarılmaya başlanmıştır. Bu bağlamda şehrimizde çıkan Erzurum Gazetesi internetin ilk yerel gazetesi olmayı başarmıştır.

İLK EKONOMİ GAZETESİ

Şehirde çıkan ilk ekonomi gazetesi İŞ’TE ERZURUM adlı gazete olmuştur. Aylık olarak çıkarılan gazetenin mimarları ise Ramazan Karataş ve Ömer Karataş olmuştur. Gazete ilk sayısını Kasım 2018 tarihinde okuyucuları ile buluşturmuştur.

İLK VİLAYET

Osmanlı Devletinde Sultan Abdülaziz Döneminde yayınlanan vilayet nizamnamesine göre Anadolu’da kurulan ilk vilayet Erzurum Vilayeti olmuştur. Rumeli’de Bosna vilayeti, Arabistan’da Suriye vilayeti kurulurken Doğu Anadolu’da ise Erzurum Vilayeti kurulmuştur. Kuruluş tarihi ise 1865 yani XIX. Yüzyılın ikinci yarısıdır. Vilayet sınırları içerisinde Van, Kars, Muş, Ağrı, Bayburt, Bitlis ve Ardahan ile Artvin’in bir bölümü vilayet sınırları içerisinde yer almıştır.

İLK EZAN

İslamiyet’in ilk ortaya çıkmasından çok kısa süre sonra İslam bayrağı Doğu Anadolu’da ve Erzurum topraklarında dalgalanmıştır. Hz. Osman dönemine denk gelen ( 644-656) yılları ezan ve Kur’an sesleri kutlu belde Erzurum’da duyulmuştur. İlk ezanda bölgeye gelen HABİP BİN MESLEME tarafından okunmuştur.

İLK İSLAMİ FETİHLERDEN BAHSEDEN ESER

Hz. Osman döneminde şehri fethedilmesiyle ilgili bilgilere BELAZUR’İN, FÜTUH EL BULDAN adlı eserde rastlanılmaktadır. Erzurum’un İslam ordularınca ilk kez kuşatılması ve teslim alınmasını, kadı EL ATTAF BİN SÜFYAN EBUL ASBAĞ, tarihçi BELAZURİYE anlatmış oda eserine almıştır.