"Kurt ağzı bağlama" ritüeli

Erzurum’un kırsal kesimlerinde kaybolan veya meraya gidip akşam sürüyle birlikte köye dönmeyen hayvanlara başta kurtlar olmak üzere diğer yabani hayvanların saldırısından zarar görmemesi için ‘Kurt ağzı bağlama’ diye adlandırılan çok eski bir ritüele başvuruluyor.
Yaygın olarak yaşatılan geleneksel inanışa göre; hayvanını kaybeden kişi, üzerinden belli bir süre geçtikten sonra bulmak için mahallenin yaşlı kişisine müracaat ediyor. Mahallede, ‘Kurt ağzı bağlama’yı bilen kimse eline bir bıçak alarak, Kur’an-ı Kerim’de 15 ayetten oluşan Şems Suresi’ni okuyor. Hayvanını kaybeden kişi ise dua okunduğu sırada aklından hayvanının olabileceği bölgeleri geçiriyor. Surenin okunması bitince okuyan kişinin bıçağı kapatmasıyla kayıp hayvanın bulunabileceği bölgelerdeki yabani hayvanların zarar veremeyeceğine inanılıyor.

Hayvan bulunduktan sonra ise kaybeden kişi yeniden sureyi okuyan kişinin yanına giderek bağlanan kurtların ağzının açılmasını istiyor. Kapatılan bıçağın açılmasıyla kurtların ağzının da açıldığı düşünülüyor.

Aziziye ilçesine bağlı Söğütlü Mahallesi’nde yıllardır ‘Kurt ağzı bağlama’ ritüelini sürdüren Ömer Aydın (62) kendisinin bu inancı genç yaşta köylerinin eski imamından öğrendiğini belirterek, bu ritüelin inceliklerini şöyle anlattı: 
“Mahalleden birinin hayvanı kaybolursa veya ahırını dönmezse bir kişi elinde bir bıçakla Şems Suresi’ni okurken diğeri de içinden hayvanın olabileceği mahallenin belli kısımlarını sayar ve bu kısımları iyi bilmesi gerekir. Duayı okuduktan sonra elindeki bıçağı kapatarak hayvanını kaybeden kişinin saydığı bölgedeki kurtların ağzını kapatmış olur ve kaybolan hayvana diğer hiçbir yabani hayvan zarar vermez. Hayvan bulunduktan veya bulunmasa bile üzerinden belli bir süre geçtikten sonra kapatılan bıçak açılır ve bölgedeki kurtların ağzı açılmış olur.”

Ali Kaya