Bitlis’in Tatvan ilçesinde hasat edilerek kurutulmak için tarlalara serilmeye başlanan domatesler, ABD başta olmak üzere Avrupa ülkeleriyle İran’a ihraç ediliyor.
Nisanda ekimi yapılan domatesler, hasat edildikten sonra temmuz ve ağustos aylarında kurutma işleminden geçiriliyor. Domatesler, kesilerek kavurucu sıcakta 10-12 gün içinde kuruduktan sonra yurt dışı ile birlikte Türkiye’nin 80 vilayetine gönderiliyor.
Sofralık domates üretiminde Türkiye genelinde söz sahibi olduklarını ifade eden Tarım ve Orman Bitlis İl Müdürü Rıfat Çelik, kurutmalık domateste de iddialı olduklarını söyledi. Çelik, “Bitlis ilimiz yüzde 96'nın üzerinde geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlayan şehirlerimizdendir. Son yıllarda yaptığımız yatırımlarla beraber, tarımsal mekanizasyondaki yenilikler, sulama sistemindeki yeniliklerimizle beraber, atıl tarım arazilerinin tarıma kazandırılmasıyla beraber şu anda yüzde 99.7 oranında arazilerimiz kullanmaktayız. Tabii ilimizde bir sürü stratejik ürün yetişmektedir. Sofralık domates üretimi de Bitlis’in ana ürünlerinde olmaya başladı” dedi.
“İlimize katma değeri yaklaşık 832 milyon TL civarındadır”
Bu yıl 26 bin dekarlık alanda, 208 bin ton sofralık domates üretimiyle geçen sene olduğu gibi Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde birinci sırada olduklarını söyleyen Çelik, “Bunun şehrimize tarımsal hasıla anlamında büyük katkısı olmaktadır. Bu 208 bin ton domatesimizin Bitlis ilimize katma değeri, tarımsal hasıla anlamında yaklaşık 832 milyon TL civarındadır. Domates ilimizde sofralık tipi olarak üretmekle beraber sanayi tipi domates yetiştiriciliği de çok yaygındır. Bizde tarla sebzeciliği çok yaygındır. Sanayi tipi domateslerimiz de bizde herhangi bir endüstriyel sanayi tesisi olmadığı için bunu da yaş meyve sebze olarak Türkiye'nin 80 vilayetine, Irak ve Suriye pazarlarına arz etmekteydik” ifadelerini kullandı.
“İklimimiz domates kurutmaya çok müsaittir”
Kurutmalık domates sektörüne de girmeye başladıklarını söyleyen Müdür Çelik, geçen yıl demo olarak kurutmalık domates yaptıklarını ancak bu yıl ciddi olarak bu işte söz sahibi olacaklarını kaydetti Çelik, “Şu anda Tatvan ilçemizdeyiz. Behçet Bilici çiftçimiz geçen sene bir demo üretimimiz olmuştu. Ancak bu sene yoğun bir şekilde kurutmalık domates yapıyoruz. Şu anda 250 bin metrekare alanda sergilerimizi açmışız. Bu alanda ürettiğimiz 208 bin ton domatesin, bu sene 700 tonunu kurutmalık domates olarak değerlendireceğiz. İklimimiz domates kurutmaya çok müsaittir. Şu an sergilerde görmüş olduğunuz domatesler, simetrik olarak ikiye bölünmekte, tuzlanmakta. Gün kurusu anlamında bu domateslerin kurutulmuşluğu güney iklimimizde 6-7 gün iken, bizde bazen 8-10 günü bulabiliyor. Kendi haliyle doğal kuruma yöntemi bizde ürün kaliteliğini de arttırıyor. Ege Bölgesi'nden davet ettiğimiz iş insanları var. Şu anda kurutmuş olduğumuz domatesleri onlara satacağız. Onlar da oraya götürüp endüstriyel tesislerde, farklı işlemlere maruz bırakarak ürünleri Avrupa kıtasında, Almanya, Hollanda, Batı ülkelerine ve Amerika kıtasına, Kanada'ya ihracatını yapmaktadırlar. Gönlümüz şunu arzu ediyor, önümüzdeki yıldan itibaren ihracat noktasını direkt Bitlis ili yapacağız. Avrupa'ya, Amerika'ya kendi üreticimiz eliyle ihracatını biz yapmış olacağız. Şu an kurutulmuş domatesin Avrupa pazarında raftaki fiyatları 5 ile 20 dolar arasında değişmekle beraber, o pazarlarda katma değeri yüksek bir ürün haline geliyor. Bizim de amacımız özellikle önce dış pazar bulmak. Dış pazarda ürünlerimize katma değer sağlamak. Burada şu an 250'den fazla işçi çalışmaktadır. 26 bin dekarlık domates üretim alanında, sezon boyunca 7-8 bin civarında mevsimlik işçi çalışmaktadır. Mevsimlik işçilerin burada gördüğünüz gibi yaşamsal alanlarını kurmuşuz. Bu alanlardaki üretimler hem ilimize çok önemli değer katmakta hem insanlarımıza atıl iş gününün istihdam edilmesinde büyük fayda sağlamaktadır. Bu domates hinterlandında büyük firmalarla görüşmelerimiz var. Salçalık domates üretimi çok yaygındır. Ancak herhangi bir salça tesisimiz, fabrikamız şu anda yoktur. Yatırımlar için davet etmişiz. Görüşmelerimiz devam ediyor. Gönül istiyor ki seneye hem kurutmalık yapalım hem salça fabrikamız olsun, fabrikalarımızda salça da üretelim. Zaten Türkiye'nin 80 iline ve dış ülkelere yaş sebze meyve anlamında sofralık olarak ihracatımız vardır” diye konuştu. iha
Nisanda ekimi yapılan domatesler, hasat edildikten sonra temmuz ve ağustos aylarında kurutma işleminden geçiriliyor. Domatesler, kesilerek kavurucu sıcakta 10-12 gün içinde kuruduktan sonra yurt dışı ile birlikte Türkiye’nin 80 vilayetine gönderiliyor.
Sofralık domates üretiminde Türkiye genelinde söz sahibi olduklarını ifade eden Tarım ve Orman Bitlis İl Müdürü Rıfat Çelik, kurutmalık domateste de iddialı olduklarını söyledi. Çelik, “Bitlis ilimiz yüzde 96'nın üzerinde geçimini tarım ve hayvancılıkla sağlayan şehirlerimizdendir. Son yıllarda yaptığımız yatırımlarla beraber, tarımsal mekanizasyondaki yenilikler, sulama sistemindeki yeniliklerimizle beraber, atıl tarım arazilerinin tarıma kazandırılmasıyla beraber şu anda yüzde 99.7 oranında arazilerimiz kullanmaktayız. Tabii ilimizde bir sürü stratejik ürün yetişmektedir. Sofralık domates üretimi de Bitlis’in ana ürünlerinde olmaya başladı” dedi.
“İlimize katma değeri yaklaşık 832 milyon TL civarındadır”
Bu yıl 26 bin dekarlık alanda, 208 bin ton sofralık domates üretimiyle geçen sene olduğu gibi Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde birinci sırada olduklarını söyleyen Çelik, “Bunun şehrimize tarımsal hasıla anlamında büyük katkısı olmaktadır. Bu 208 bin ton domatesimizin Bitlis ilimize katma değeri, tarımsal hasıla anlamında yaklaşık 832 milyon TL civarındadır. Domates ilimizde sofralık tipi olarak üretmekle beraber sanayi tipi domates yetiştiriciliği de çok yaygındır. Bizde tarla sebzeciliği çok yaygındır. Sanayi tipi domateslerimiz de bizde herhangi bir endüstriyel sanayi tesisi olmadığı için bunu da yaş meyve sebze olarak Türkiye'nin 80 vilayetine, Irak ve Suriye pazarlarına arz etmekteydik” ifadelerini kullandı.
“İklimimiz domates kurutmaya çok müsaittir”
Kurutmalık domates sektörüne de girmeye başladıklarını söyleyen Müdür Çelik, geçen yıl demo olarak kurutmalık domates yaptıklarını ancak bu yıl ciddi olarak bu işte söz sahibi olacaklarını kaydetti Çelik, “Şu anda Tatvan ilçemizdeyiz. Behçet Bilici çiftçimiz geçen sene bir demo üretimimiz olmuştu. Ancak bu sene yoğun bir şekilde kurutmalık domates yapıyoruz. Şu anda 250 bin metrekare alanda sergilerimizi açmışız. Bu alanda ürettiğimiz 208 bin ton domatesin, bu sene 700 tonunu kurutmalık domates olarak değerlendireceğiz. İklimimiz domates kurutmaya çok müsaittir. Şu an sergilerde görmüş olduğunuz domatesler, simetrik olarak ikiye bölünmekte, tuzlanmakta. Gün kurusu anlamında bu domateslerin kurutulmuşluğu güney iklimimizde 6-7 gün iken, bizde bazen 8-10 günü bulabiliyor. Kendi haliyle doğal kuruma yöntemi bizde ürün kaliteliğini de arttırıyor. Ege Bölgesi'nden davet ettiğimiz iş insanları var. Şu anda kurutmuş olduğumuz domatesleri onlara satacağız. Onlar da oraya götürüp endüstriyel tesislerde, farklı işlemlere maruz bırakarak ürünleri Avrupa kıtasında, Almanya, Hollanda, Batı ülkelerine ve Amerika kıtasına, Kanada'ya ihracatını yapmaktadırlar. Gönlümüz şunu arzu ediyor, önümüzdeki yıldan itibaren ihracat noktasını direkt Bitlis ili yapacağız. Avrupa'ya, Amerika'ya kendi üreticimiz eliyle ihracatını biz yapmış olacağız. Şu an kurutulmuş domatesin Avrupa pazarında raftaki fiyatları 5 ile 20 dolar arasında değişmekle beraber, o pazarlarda katma değeri yüksek bir ürün haline geliyor. Bizim de amacımız özellikle önce dış pazar bulmak. Dış pazarda ürünlerimize katma değer sağlamak. Burada şu an 250'den fazla işçi çalışmaktadır. 26 bin dekarlık domates üretim alanında, sezon boyunca 7-8 bin civarında mevsimlik işçi çalışmaktadır. Mevsimlik işçilerin burada gördüğünüz gibi yaşamsal alanlarını kurmuşuz. Bu alanlardaki üretimler hem ilimize çok önemli değer katmakta hem insanlarımıza atıl iş gününün istihdam edilmesinde büyük fayda sağlamaktadır. Bu domates hinterlandında büyük firmalarla görüşmelerimiz var. Salçalık domates üretimi çok yaygındır. Ancak herhangi bir salça tesisimiz, fabrikamız şu anda yoktur. Yatırımlar için davet etmişiz. Görüşmelerimiz devam ediyor. Gönül istiyor ki seneye hem kurutmalık yapalım hem salça fabrikamız olsun, fabrikalarımızda salça da üretelim. Zaten Türkiye'nin 80 iline ve dış ülkelere yaş sebze meyve anlamında sofralık olarak ihracatımız vardır” diye konuştu. iha
