Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Çağdaş Türk Lehçeleri ve Edebiyatları Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Hüseyin Baydemir, Türk dünyasıyla ilgili çalışmaları ve özellikle de Özbek kültürünü Türkiye’de ve dünyada tanıtan faaliyetleri ile tanınıyor. Baydemir bu kapsamda Hokand Devlet Pedagoji Enstitüsü tarafından Özbek edebiyatının önemli isimlerinden Mukimî’nin Nişanı ve fahri profesörlük ile ödüllendirildi.
Çok sayıda ulusal ve uluslararası kitap, makale ve bildirileri yayımlanan Prof. Dr. Baydemir’e ödülü getiren eser ‘Büyük Özbekçe – Türkçe Sözlük’ oldu. Dr. Öğr. Üyesi Nursan Ildırı ile birlikte hazırladıkları bu eser, Özbek Türkçesiyle ilgili dünyada yayımlanmış en kapsamlı sözlük oldu. Sözlükte yaklaşık 100 bin civarında Özbekçe kelime ve deyime karşılık 300 bin kadar Türkçe anlam yazıldı.
Çalışmaları 7 yıl süren bu çalışma Türk Dil Kurumu tarafından değerlendirmeye alındı ve yayımlanma aşamasına gelindi. Önümüzdeki birkaç ay içinde yayımlanması beklenen sözlük henüz yayımlanmadan Özbekistan’da bilim çevreleri arasında heyecan uyandırdı ve ön incelemeden hemen sonra ödüle layık görüldü.
Özbekistan’ın en köklü eğitim kurumlarından olan Hokand Devlet Pedagoji Enstitüsü Senatosu’nun 28 Ekim 2024 tarihli toplantısında alınan kararla Prof. Dr. Hüseyin Baydemir’e bu sözlük çalışmalarından dolayı “Mukimî Nişanı” verilmesi kararlaştırıldı.
Sonraki bir tarihte ödülünü alması için bizzat Özbekistan’a davet edilen Baydemir’e düzenlenen törenle “Nişan” takdim edildi.
Baydemir’e ayrıca aynı toplantıda senato kararıyla, Özbek edebiyatına, Özbek kültürüne yönelik çalışmaları ve Hokand Devlet Pedagoji Enstitüsü ile Atatürk Üniversitesi ilişkilerinin gelişmesine yönelik katkılarından dolayı “Fahri Profesörlük” verildi.
Törende ödüllerini teslim alan Prof. Dr. Hüseyin Baydemir “Beni bu ödüllere layık gördükleri için Hokand Devlet Pedagoji Enstitüsü Rektörü Sayın Dilnoza Khodjayeva’ya ve Senato’nun değerli üyelerine şükranlarımı arz ederim. İki Kurumun ve iki kardeş ülkenin ilişkilerinin gelişmesi için bundan sonra da elimden geldiğince kendi alanımda hizmet etmeye devam edeceğim. Taşkent, Semerkant, Buhara, Fergana, Tirmiz, Harezm vb. Türk-İslam medeniyetinin beşiği sayılan yerleri sınırları içinde bulunduran Özbekistan, tarihte olduğu gibi günümüzde de Türk dünyasının parlayan yıldızıdır. Hem ülke olarak hem de Atatürk Üniversitesi olarak Özbekistan ile ilişkilerimizin gelişmesine çok önem veriyoruz” ifadelerini kullandı.
Yaklaşık 30 yıldır Özbek Türkçesi, Özbek edebiyatı ve Özbek halk kültürü üzerine çalışmalar yapan Prof. Dr. Hüseyin Baydemir aynı zamanda Atatürk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Müdürlüğü görevini de yürütüyor. Baydemir’e 2 yıl önce de Özbekistan’da özel bir kuruluş tarafından “Yılın Araştırmacısı 2023” ödülü verilmişti.
Ahmet Volkan Çelik
