II. Dünya Savaşından sonra dünyaya egemen olmaya çalışan güçler SSCB ve ABD‘leri olmuştur. II. Dünya savaşı öncesinde Avrupa dünya politikalarının merkezinde iken, savaştan sonra yeni ilgi alanları ise Asya, Afrika ve Uzakdoğu olmuştur. Soğuk savaş döneminde Çin, Hindistan ve Japonya önemli güçler olarak ortaya çıkmıştır. II. Dünya Savaşından sonra devletlerin sıcak çatışmalara girmeden sorunlarını çözmesine dayalı döneme soğuk savaş dönemi adı verilmiştir. İlk defa soğuk savaş terimini ABD’li BERNARD BAROUCH kullanmıştır. II. Dünya Savaşından sonra doğu ve batı blokların ortaya çıkmasında ekonomik, siyasi, askeri ve etnik sebepler etkili olmuştur. Doğu bloğunun öncülüğünü SSCB yaparken batı bloğunun liderliğini ise ABD yapmıştır. Döneme damgasını vuran düşünce ise müttefik olmayan sadece düşman olabilirdi. İngiltere, ABD ve SSCB, Yalta Konferansında “Kurtulan Avrupa Hakkında Bildirisini” yayınlamışlardır. Rusya’nın Macaristan, Romanya, Bulgaristan, Polonya ve Çekoslovakya da hâkimiyet kurması üzerine Amerika Truman doktrini yürürlüğe sokmuştur. İngiltere ve SSCB’nin 1944 yılında Balkan toprakları aralarında yüzdeler vererek paylaştıkları antlaşma Yüzdeler Antlaşmasıdır. 23 Mayıs 1949 yılında Federal Almanya daha sonra da SSCB denetiminde Demokratik Almanya kurulmuştur. Batı Almanya’nın elde ettiği başarıyı ve yaşam koşullarının iyi olması Demokratik Almanya’dan göçlerin olmasına neden olunca SSCB tarafından 1961 yılından itibaren Berlin duvarı örülmeye başlamıştır. COMİNFORM, 5 Ekim 1947’de SSCB, Yugoslavya, Bulgaristan, Romanya, Macaristan, Polonya, Çekoslovakya, Fransa, İtalya tarafından kurulmuştur. COMECON ise 25 Ocak 1949’da SSCB, Bulgaristan, Romanya, Macaristan, Polonya, Çekoslovakya daha sonra Arnavutluk, Demokratik Almanya, Moğolistan ve Küba tarafından kurulmuş bir doğu bloğu örgütüdür. Askeri ve siyasi doğu bloğunun ittifakı ise Varşova Paktıdır. Pakt, 14 Mayıs 1955’te Arnavutluk, Romanya, SSCB, Demokratik Almanya, Bulgaristan, Polonya, Çekoslovakya ve Macaristan tarafından kurulmuştur. SSCB öncülüğünde askeri ve savunma işbirliğine dayalı teşkilat Varşova Paktı ve Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Teşkilatı olarak kurulan teşkilat ise COMECON’dur. Amerika’nın II. Dünya Savaşından sonra SSCB karşı uyguladığı politikaya çevreleme politikası adı verilmiştir. Amaç, SSCB ile bağlantısı olmayan veya SSCB’ye ilgi duymayan devletleri ittifaklar oluşturmaktır. Fikir babası George F. Kennan tarafından ortaya atılan bu proje daha sonra ABD dışişleri bakanı John Foster Dulles tarafından Kuzey Kuşağı Projesi olarak geliştirilmiştir. Kuzey Kuşağı Projesi doğrultusunda NATO, Balkan Paktı, Bağdat Paktı, CENTO, ANZUS ve SEATO adıyla bilinen teşkilatlar kurulmuştur.. Sürecin içerisinde Türkiye, Pakistan, Iran ve Irak yer almıştır. ABD tarafından, II. Dünya Savaşından sonra ortaya atılan doktrin Truman Doktrini olmuştur. Truman Doktrini çerçevesinde Avrupa ülkelerine ekonomik yardım projesinin adı ise Marshall olarak bilinmektedir. Yardımlardan en fazla yararlanan ülkeler İngiltere, Fransa, Almanya ve İtalya olmuştur. Marshall Yardımlarını dağıtmak üzere de Avrupa Ekonomik İşbirliği Örgütü olan OEEC kurulmuştur. Marshall yardımları soğuk savaş döneminin başlangıcı kabul edilmiştir. İkinci Dünya savaşından sonra Sovyet tehlikesinin artması üzerine kurulan örgüttür. Amacı üyelerin güvenliğini sağlamak olan NATO 1949 yılında VANDENBERG KARARI doğrultusunda kurulmuştur. Kuruluş amacı Avrupa ülkelerinin SSCB karşı arkalarında ABD gibi güçlü bir devleti görmek istemeleri, 1948 Prag Darbesiyle Çekoslovakya’da komünistlerin iktidara gelmesi, COMİNFORM ve COMECON gibi örgütlerinin kurulmasıdır. Askeri ve siyasal bir kuruluş olan NATO’nun kurucu üyeleri Belçika, Fransa, Hollanda, Lüksemburg ve İngiltere olup 1948 yılındaki Brüksel Antlaşması ile temelleri atılmış 1949 yılında ise Danimarka, İzlanda, İtalya, Norveç, Portekiz, ABD ve Kanada katılmasıyla genişleyerek resmen kurulmuştur. 1952 yılında Yunanistan ve Türkiye, 1955 yılında Almanya, 1982 yılında ise İspanya üye olmuştur. Merkezi Brüksel’dir. Türkiye’nin NATO’daki ilk daimi temsilcisi Fatin Rüştü Zorlu’dur.
