Onur SAĞSÖZ / ERZURUM - ÖZEL HABER
Kültür ve Turizm Bakanlığı, ülkedeki taşınabilir tarihi eserlerin kaçakçılığını önlemek için 2012 ve 2013 yıllarında ‘ilke kararı’ alarak 81 vilayeti uyardı. Ancak Erzurum’da karara uyan olmadı. Kentte başta mezar taşları olmak üzere diğer eserler öylece ortada kaldı.
Kimse ilgilenmedi
Erzurum'da Şeyhler mahallesindeki Osmanlı izlerini taşıyan Şeyhler Camisi’nin bahçesinde mezar taşları bulundu. Mezarlığın olmadığı bahçeye taşların nasıl, kim veya kimler tarafından bırakıldığı belirlenemezken, tarihi özelliği olduğu düşünülen taşlardan bazılarının parçalandığı dikkat çekti. Yetkililere bilgi verilmesine rağmen taşlarla kimsenin ilgilenmediği iddia edildi.
Birçoğu hala sahipsiz
Hâlbuki tarihi eser ve kalıntıların korunması konusunda hassas davranan Kültür ve Turizm Bakanlığı, ilk olarak 2012 ardından 2013 yılında 81 vilayete ‘İlke Kararı’ göndermiş ve tespit edilen bu gibi materyallerin kayıt altına alınmasını istemişti. Ancak o günden bu yana Erzurum’da araziden cami bahçesine kadar birçok yerde bulunan başta mezar taşları olmak üzere diğer eserler sahipsiz bırakıldı.
Bakanlık ne demişti?
Kültür ve Turizm Bakanlığı, 03.09.2013 tarihinde Müsteşar Ali Şahin imzasıyla Erzurum Valiliği’ne gönderdiği yazıda şu ifadelere yer vermişti. “Bakanlığımız Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nce yasa dışı yollarla ülkemizden çıkarılan eserlerin iadesine yönelik çalışmaları yoğun bir şekilde sürdürmektedir. Bu çalışmalar çerçevesinde geçtiğimiz günlerde İngiltere’de bulunan High Road Auctions isimli müzayede evinde satışa sunulmak üzere iken tespit edilen Osmanlı dönemine ait birtakım mezar taşlarının ülkemize kazandırılması amacıyla yetkili makamlar nezdinde gerekli girişimlerde bulunulmuş ve sonucunda mezar taşlarının ülkemiz yetkili makamlarına iadesi sağlanmıştır.”
“Her türlü güvenlik önlemi alın”
Benzer kaçakçılık olaylarının bir daha yaşanmaması veya herhangi bir şekilde kültür varlıklarımızın yurt dışına çıkarıldığının tespit edilmesi halinde iadelerini sağlayacak sağlıklı kayıtlara ulaşılabilmesi büyük önem arz etmektedir. Bu amaçla iliniz sınırları içiresinde bulunan tarihi mezarlıkların ilgili kurum ve kuruluşlarca tespitinin yapılarak gereklik her türlü güvenlik tedbirlerinin (fiziki koruma, elektronik güvenlik sistemi kurulması vb.) alınması özellikle Osmanlı dönemine sonuna kadar olan mezarlara ait mezar taşlarının net ve yüksek çözünürlüklü fotoğraf ve detaylı bilgilerini içeren envanter kayıtlarının çıkarılarak, koruma altına alınması ve oluşturulan bu dosyalardan bir örneğinin ise ilgili müze müdürlüklerine teslim edilerek muhafaza edilmesinin sağlanması, bu doğrultu da gecikmeye mahal vermeksizin gerekli çalışmaların ivedilikle başlatılarak sonucunda Bakanlığımız, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne bilgi verilmesi hususların bilgilerini ve gereğini rica ederim.”
Çoğu arazide kaldı
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bu hassasiyetine rağmen Erzurum’da Kültür ve Turizm il Müdürlüğü başta olmak üzere Müze Müdürlüğü tek bir adım atmadı. Bölgede İskitlerden Selçukluya, Bizans’tan Osmanlı’ya kadar birçok medeniyete ait olan taş eserler, koçbaşları ve mezar taşları açık arazide adeta kaderine terk edildi. Bununla ilgili hazırlanan projeler de sumen altı edildi.
Kültür ve Turizm Bakanlığı, ülkedeki taşınabilir tarihi eserlerin kaçakçılığını önlemek için 2012 ve 2013 yıllarında ‘ilke kararı’ alarak 81 vilayeti uyardı. Ancak Erzurum’da karara uyan olmadı. Kentte başta mezar taşları olmak üzere diğer eserler öylece ortada kaldı.
Kimse ilgilenmedi
Erzurum'da Şeyhler mahallesindeki Osmanlı izlerini taşıyan Şeyhler Camisi’nin bahçesinde mezar taşları bulundu. Mezarlığın olmadığı bahçeye taşların nasıl, kim veya kimler tarafından bırakıldığı belirlenemezken, tarihi özelliği olduğu düşünülen taşlardan bazılarının parçalandığı dikkat çekti. Yetkililere bilgi verilmesine rağmen taşlarla kimsenin ilgilenmediği iddia edildi.
Birçoğu hala sahipsiz
Hâlbuki tarihi eser ve kalıntıların korunması konusunda hassas davranan Kültür ve Turizm Bakanlığı, ilk olarak 2012 ardından 2013 yılında 81 vilayete ‘İlke Kararı’ göndermiş ve tespit edilen bu gibi materyallerin kayıt altına alınmasını istemişti. Ancak o günden bu yana Erzurum’da araziden cami bahçesine kadar birçok yerde bulunan başta mezar taşları olmak üzere diğer eserler sahipsiz bırakıldı.
Bakanlık ne demişti?
Kültür ve Turizm Bakanlığı, 03.09.2013 tarihinde Müsteşar Ali Şahin imzasıyla Erzurum Valiliği’ne gönderdiği yazıda şu ifadelere yer vermişti. “Bakanlığımız Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’nce yasa dışı yollarla ülkemizden çıkarılan eserlerin iadesine yönelik çalışmaları yoğun bir şekilde sürdürmektedir. Bu çalışmalar çerçevesinde geçtiğimiz günlerde İngiltere’de bulunan High Road Auctions isimli müzayede evinde satışa sunulmak üzere iken tespit edilen Osmanlı dönemine ait birtakım mezar taşlarının ülkemize kazandırılması amacıyla yetkili makamlar nezdinde gerekli girişimlerde bulunulmuş ve sonucunda mezar taşlarının ülkemiz yetkili makamlarına iadesi sağlanmıştır.”
“Her türlü güvenlik önlemi alın”
Benzer kaçakçılık olaylarının bir daha yaşanmaması veya herhangi bir şekilde kültür varlıklarımızın yurt dışına çıkarıldığının tespit edilmesi halinde iadelerini sağlayacak sağlıklı kayıtlara ulaşılabilmesi büyük önem arz etmektedir. Bu amaçla iliniz sınırları içiresinde bulunan tarihi mezarlıkların ilgili kurum ve kuruluşlarca tespitinin yapılarak gereklik her türlü güvenlik tedbirlerinin (fiziki koruma, elektronik güvenlik sistemi kurulması vb.) alınması özellikle Osmanlı dönemine sonuna kadar olan mezarlara ait mezar taşlarının net ve yüksek çözünürlüklü fotoğraf ve detaylı bilgilerini içeren envanter kayıtlarının çıkarılarak, koruma altına alınması ve oluşturulan bu dosyalardan bir örneğinin ise ilgili müze müdürlüklerine teslim edilerek muhafaza edilmesinin sağlanması, bu doğrultu da gecikmeye mahal vermeksizin gerekli çalışmaların ivedilikle başlatılarak sonucunda Bakanlığımız, Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü’ne bilgi verilmesi hususların bilgilerini ve gereğini rica ederim.”
Çoğu arazide kaldı
Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın bu hassasiyetine rağmen Erzurum’da Kültür ve Turizm il Müdürlüğü başta olmak üzere Müze Müdürlüğü tek bir adım atmadı. Bölgede İskitlerden Selçukluya, Bizans’tan Osmanlı’ya kadar birçok medeniyete ait olan taş eserler, koçbaşları ve mezar taşları açık arazide adeta kaderine terk edildi. Bununla ilgili hazırlanan projeler de sumen altı edildi.