Tevhid Furkan NEHRİ-PUSULA
Tarihte birçok kez Rus saldırılarına maruz kalan Erzurum’da şehrin giriş noktalarındaki stratejik alanlara 23 tabya inşa edildi. 2. Abdulhamit döneminde inşa edilen tabyalarda Osmanlı Askerleri, yıllarca vatanın doğu kapısını saldırılara karşı savundu. Osmanlı döneminin askeri kışlaları olan tabyalar, Cumhuriyet döneminde Kültür ve Turizm Bakanlığına devredildi.
Erzurum’da Tortum yolu üzerinde 2. Abdulhamit döneminde Karagöbek Tabyaya destek olarak Şahap Paşa tarafından Gürcüboğazı’na inşa edilen tabyaya, Şahap Paşa Tabyası ismi verildi. Birçok Rus saldırılarında önemli rol üstlenen tarihi tabya, savaşların sona ermesinin ardından Cumhuriyetin ilk yıllarında Genel Kurmay Başkanlığı’na devredildi. 51. Piyade 4. Topçu Taburu olarak askeri amaçlı kullanılan tabya, 1992 yılında boşaltılarak Kültür ve Turizm Bakanlığına devredildi.
Askeriye çıktı, hayvanların dinlenme yeri oldu
1992 yılında askeriyenin tabyayı terk etmesi sonrası tarihte bir çok acıya şahitlik eden, duvarlarının dibinde yüzlerce Mehmetçiğin defnedildiği mekan, kaderine terk edildi. Osmanlı’nın Rus askerlerine karşı mücadele edebilmesi amacıyla yaptıkları birçok tabyanın kaderi gibi Şahap Paşa Tabyası da definecilerden nasibini aldı. Civar köylerde besicilik yapanların hayvanlarını dinlendirdikleri yer olarak kalan tarihi mekanın içler acısı durumuna 1983 yılında tabyada askerlik yapan Süleyman Onaran isyan etti.
Tabyanın hali içimi yakıyor!
1983-1984 yılları arasında Şahap Paşa Kışlasının 51. Tümen 4. Piyade Taburu olarak kullanıldığı dönemde vatani görevini yapan Bursalı Süleyman Onaran, her yıl ziyaret ettiği tabyanın turizme kazandırılması için devre arkadaşları ile birlikte mücadele veriyor.
Birlikte nöbet tuttukları silah arkadaşlarıyla yıllardır mücadele verdiklerini anlatan Onaran, “Ben 40 yıl önce Erzurum’da askerlik yaptım. Şahap Paşa Kışlası, bizim askerlik yaptığımız yıllarda askeriyeye ait bir tabur komutanlığıydı. Orada askerlik yaparken, o tabyaların ruhunu her zaman hissettik. Komutanlarımız bizlere sürekli buralarda verdiğimiz şehitleri anlatırlardı. Civar köylüler, elleriyle mezar yerlerini gösterirlerdi” dedi.
Her geldiğinde gördüğü manzara karşısında kahrolduğunu dile getiren Onaran, “ Yıllar sonra askerlik yaptığımız yerin Kültür ve Turizm İl Müdürlüğüne tahsis edildiğini öğrendim. Hala görüştüğümüz askerlik arkadaşlarımın bazıları ile Erzurum’a zaman zaman seyahat planlayarak tabyaya gidiyoruz. Gördüğümüz manzara karşısında çok üzülüyoruz. Bizim üzerinde durmaya kıyamadığımız, her anında içimizin ürperdiği o ecdat yadigârı, adeta hayvanların beslenme yeri olmuş. Defineciler tabyayı mahvetmiş. Her geldiğimizde dile getirdik. Her gördüğümde biraz daha kötü bir hale giriyor, içimiz yanıyor” diye konuştu.
Ecdat yadigârına sahip çıkın!
Erzurumlu Dadaşların Şahap Paşa Tabyasına sahip çıkmasını isteyen Bursalı Süleyman Onaran,“Bu cennet vatan hepimizin. Ecdat yadigarı bu mekanlar hepimizin. Erzurum’da böylesi bir mekanın bu hale gelmemesi için çok çabalar gösterdik. Elimizden geleni yaptık. Orada bizim dedelerimiz, bu vatan için şehit oldular. Oralarda kazı çalışmaları yapılsa belki binlerce askerin mezarı çıkar. Biz her geldiğimizde içimiz parçalanıyor. Hiç olmazsa o mezarların hatırına, orada bir bayrak dalgalansın. Bu eserlerin ruhunu gelecek nesillere aktarmak hepimizin boynunun borcu. Erzurum halkı bu tabyaları nasıl kullanabilir, bu tehlikelerden nasıl koruyabilir bunun üzerinde birleşmeli. Ben birçok sivil toplum kuruluşuna da bu durumu arz ettim ama maalesef bir sonuç çıkmadı. Şehre gelirken Yakutiye Belediyesi’nin çok güzel hizmetleri gözüme çarptı. En azından belediye etrafını tel örgüler ile çevirse, şehitliğin yerini koruma altına alsa daha az tahrip edilir” ifadelerini kullandı.
Aziziye ve Mecidiye dışında tüm tabyalar kaderlerine terk edildi
Erzurum’da 1877-1878 Osmanlı-Rus savaşlarında Rusların Doğu Anadolu Bölgesine saldırılarını korumak amacıyla şehrin stratejik birçok noktasına tabyalar inşa edildi. İçlerinde askeri kışla, barınak, cephanelik, depo, revir gibi alanların bulunduğu Tabyalar, savaşların en önemli unsurları oldu. Özel tasarımlarıyla düşman saldırılarından en iyi şekilde korunmak için inşa edilen 22 tabyadan birçoğu kaderine terk edildi. Tabyalardan sadece Aziziye ve Mecidiye Tabyaları uzun uğraşlar sonucu koruma altına alındı. Tabyalarda tespit edilemeyen birçok şehitliğin olduğu, savaş zamanında şehit olan askerlerin neredeyse tamamının tabyalara veya tabya önlerindeki alanlara defnedildikleri de tarihi kaynaklarda yer alıyor.
1964/1 tertip 3.bataryada topçu çavuş olarak görev yaptım.Batarya komutanım Ömer PAÇ sayesinde 14 ay güzel geçti.Bugün 21/09/2024 40 sene sonra Çanakkaleden eşim ile ziyarete geldim gördüğüm manzara karşısında kahroldum böyle tarihi bir eser kaderine terk edilmiş çok üzüldüm bu yapılan tarihimize ecdadımıza büyük bir saygısızlıktır..
BENDE ASKERLİGİMİ 62 .2.tetip 3.bataryada yaptım çok güzel anılarımız oldu orayı atıl vaziyette gördüm çok üzüldüm
Sevgili CİHAT İNCESU KARDEŞİM.VE PUSULA GAZETESİ EMEKTARLARI. ÇALIŞANLARI: Ben Ejder hançerkıran. Alanya'da yaşıyorum . 1962/3 tertip olarak ŞAHAPPAŞA YABYASINDAaskerlik görevimi yaptım. Çok sevgili Süleyman onaran beyfendinin öncülüğünde birkaç defa Erzurum'a ve şahappaşa tabyasına gelip ziyaretlerde bulunduk. ( Senin bizler için ve Erzurum tabyaları için göstermiş olduğun gayretlerini takdir ediyorum. Ve bu engin gönüllülüğün için sana ve ekip arkadaşlarına da gönülden teşekkür ediyorum .ben 1982 __ 1984 yılları arasında o tabyada 20 ay askerlik yaptım ve o zamanlar orası bizim için cennet vatandı. Ama en son hali bizleri çok üzdü hemde ziyadesi ile üzdü.BURSADAN Süleyman onaran arkadaşımız veİZMİT DEN ZEKİ ARTAN ARKADAŞLARIMIZIN GAYRETLERİ ile bizler oralara gidip geldik ve vesair yerlerde toplantılarda yaptık. Ve o zamanki komutanlarımızlada görüşüp konuşutuk. Bir hal bir çare aradık. İnşallah sizlerin de gayreti ile orsını eski haline getiririz.Sizlere şimdiden teşekkürler.ALANYA
Merhaba, ben Balıkesirli 1962-1 tertip Muhabere Çavuşu Sabri Dolanbay. 80'li yılların başında tarihi Şahappaşa Kışlasında askerlik görevimi yaptım. Özel bir kışla olduğunun o zamanlarda bilinciydeydik. Yıllar sonra o güzelim tarihi kışlanın içine düştüğü durum bir çok arkadaşım gibi beni de yıktı geçti. Bir kaç kez tabura geldik toplu olarak. Her seferinde gözyaşları ile döndük. Pusula Gazetesi ve onun değerli Yazı İşleri Müdürü Cihat İncesu kardeşimiz sağolsun bizim sesimiz oldu Şahappaşa'nın virane halinin yetkililere, ilgililere ulaşmasında büyük katkısı oldu. Süleyman Onaran kardeşim 4 ncü kez tabura gitti.. Ve Cihat İncesu'yu ziyaret etti. Tekrar bizim tarihi Şahappaşamızı manşete taşımışsınız.. Sizlere ne kadar teşekkür etsek azdır. Bizler yaşadığımız sürece taburumuzun müze olduğunu görene kadar mücadelemize devam edeceğiz. Tüm Pusula Gazetesi çalışanlarına kolay gelsin hepiniz sağolun varolun
Sayın pusula dergisi yöneticileri, ben 1964/1 tertip 4 ncü topçu taburunda görev yapmaktan onur duyduğum sahappasa tabyasinin son halini Süleyman abim sayesinde öğrendim. Bu tarihi tabyada görev yapmanın ayrıcalığını tatmış biri olarak çok değerli yerleskenin bu hale gelmesine cok üzüldüm. Ordumuz oradan çıkarken bu özel yeri olduğu gibi korumak şartıyla ya vakıflar genel müdürlüğü yada turizm bakanlığına birakmaliydi. Ama yine de geç kalınmış değil. Bizler bir avuç sahappasalilar olarak bu tabyanin eski günlerine kavuşması için gündem oluşturmak için elimizden geleni yapmaya çalışacağız. Bu konuda sizlerinde çok değerli katkılarını bekliyoruz. Selamlar Ali Selami Aksakal ESKİŞEHİR
Pusula Gazetesi'ne ve Cihat iNCESU Bey'e teşekkür ederiz.
Ökkaş avcı
Şahappaşa Tabyası Topçu Kışlası Grup Arkadaşlarımızla Askerlik yaptığımız Şahappaşa Tabyamızı ziyaret etmek amacıyla biraraya geldik Buluştuk Hasret giderdik birbirimize sarılıp duygulandık hoş sobet ettik. Topçu Taburumuzdaki Askerlik günlerini yaşadıklarımızı paylaştık Vakit geldi Yolculuk Şahappaşa Tabyamıza başladı Gördüklerim Güzel Erzurum şehrimiz yerleşim şekli modern yollar binalar okullar hastaneler otogar hava limanı yaylalar Üçer şeritli asfalt yollar ışıklı tabelalar şehir ve köy giriş tabeleları ile yerini almışl Turistik yapılar Kayak merkezleri Spor Salonları Parklar Yaşam alanları yapılmış, Onarılması gereken Tarihi yapıların çoğu Onarılmış Dumlu Mahallesinin içinden şahappaşa Tabyası tabelasına kadar asfalt yol ve köprüler yapılmış Tabya yolumuz eskisinden daha bozuk Tabyamıza eskiden nizamiye dediğimiz yerden giriş yaptık Hiçbir şey kalmamış Talan edilmiş parçalanmış Yemekhane Tabur binası kademe binası dinlenme çay ocağı yapıları tuğla taş hiçbir şey kalmamış Yol kenarındaki bazı ağaclar kesilmiş Suyu Akan çeşmemiz parçalanmış suyu akmaz halde üst kısmında bulunan tarihi taşlar yok Tarihi Çeşme Talan edilmiş Kazılmış Hayvanların su içmesi için hayvan sulukları yalakları gördüm Tabur binasının altında bulunan ağaçlık alan Hayvan dinlendirme yeri olmuş. Karargah Servis Bölüğü bonet önü ve içi girilebilecek gibi değil Bonet içinde insanların eşyaları vardı Yatak yorgan battaniye gibi İçki alkol meyva suyu şişeleri kutuları Plastik su bidonları İnsan çamaşırları (kadın erkek) çer çöp Batarya bonetleri Mutfak hamam dahil iç kısımları tahrip edilmiş Hamamız bonet içleri parçalanmış Hamam bonetimiz göçmek üzere Depo bonetlerimiz kazılmış içlerine canlı düşse çıkamaz kurtarılmayı bekler Tarihi bonetler kısmen tahrip edilmiş durumda Gördüklerim için acı ve elem ızdırap çektik Ağladık Sızlandık Elden ne gelir Nasıl bir insanlığımız yaşam şeklimiz Ne kadar acımasızca bir tahribat Ne istediniz Neden parçaladınız Elinize ne geçti Bonet kapılarını hayal ediyorum Acaba nerede Kim nereye götürdü Temennim İnşaallah Müzelerimizden birine sergi amacı ile konmuştur Ey insanoğlumu ne desem Bonet taşlarını acımasızca nasıl söktün Bonetin içine nasıl taşıdın attın Üzerine nasıl oturdun Bonetlerin içinde niye Ateş yaktın Bonet giriş kapı bağlantı demirleri kalmış yerinde Sökememişler Tarihi bonet taşları arasında duruyor Ne biçim insanlık Yazıklar olsun Değerli Şahappaşa Tabyası arkadaşlarım Gönülden destek vermektesiniz Üzülmemek elde değil Alnımız başımız dik Yüreklerimiz ferah Selam olsun sizlere Bir insanlık örneği verdiniz veriyorsunuz Sağolun varolun Kırk Yıl önce görev yaptığımız Tabyamıza sahip çıktmaktasınız Şahappaşa Tabyası bizim ömrümüz Geleceğimize tarihimize evlatlarımıza insanlığa bir taşını bırakabilirsek Ne mutlu hepimize Şahappaşa Tabyası Arkadaşlarım Tabyamızı tekrar ziyaret etmek gönülden arzum isteğim İnşaallah kısmet olur Selam olsun gönlü Güzel Şahappaşa Tabyamızda Vatan görevini yerine getirmiş Yıllar sonra kaderine terk edilmiş Tabyamızın korunması Onarılması için gönül veren Şahappaşa Tabyası Topçu Kışlası grup arkadaşlarıma Şahappaşa Tabyamız için gazetenizde haber yapılmasını sağlayan Süleyman Onaran arkadaşıma ve Pusula gazetenizin bütün ekibinize sonsuz Saygı Sevgilerimle İbrahim Özdemir 1962-1 Tertip
Pusula Gazetesi ne CİHAT iNCESU kardeşimize tüm çalışanlarına sonsuz teşekkür ediyorum amacımız ŞAHAPPAŞA kışlasında BAYRAĞIMIZIN DALGALANMASI ve bu tarihi mekanın aslına uygun olarak onarılması
(Arkadaslar 2000 kelime sınırlamasınaı unuttum kaldığım yerden devam ediyorum.) Oradan gelecek heyet durumu yerinde inceleyip Şahappaşa Tabyamızın tarihi eser olduğunu tescil edip koruma statüsüne alacaktır. Sevgili pusula gazetesi yöneticileri, bu işle gönülden ilgilendiginizi biliyoruz, yinede bu konuda etkili ve yetkilileri kişi ve kurumları uyarmanızı ayağa kaldirmanizi rica ediyoruz. Bizimle birlikte verdiğiniz mücadele için pusula gazetesi ve başta Süleyman Onaran olmak üzere tüm ŞAHAPPAŞA TABYA' lı silah arkadaşlarıma teşekkür ediyorum. Hasan Akgün. 63/3 Tertip. (84-85 yıllarının ŞAHAPPAŞA' lısı. )
Sevgili pusula gazetesi ekibi, başta Cihat İncesu bey olmak üzere sizlere yürekten teşekkür ederim. Biz ŞAHAPPAŞA Tabyası askerleri Cihat beyle akraba gibi olduk maşallah, her yıl bizlerden birilerini mutlaka karşılıyor, misafir ediyor ve yıllık mutat ŞAHAPPAŞA TABYASI haberini hemde manşetten yapıyor. Böylece Erzurum kamuoyu gündemine gelmesini ve unutulmamasını sağlıyor. Şimdi üç yıldır söylediklerimizi tekrar edeceğim kusura bakmayın ama bizim gibi sıradan vatandaşların elinden gelen başkada bir şey yok. 1. ŞAHAPPAŞA TABYA' sınının durumu Kültür ve turizm bakanlığının yatırım programına alınmalı. (Bu birinci tercih olmalı) 2. Erzurum Valiliği Özel idare yatırım programına alınabilir. (Bu en kolay ulaşılabilir çözüm. Çünkü bakanlıklarla ilgisi yok, Vali ve yerel siyasetçiler kendi yetkilerini kullanarak il Özel idare bütçesinden halledebilir) 3. ŞAHAPPAŞA TABYA' nın durumu tarihi eserleri korumakla yükümlü ANITLAR KURULUNA bildirilecek.
Pusala gazetesine minnettarız 62/3 tertip yer ölçme çavuşu olarak tabya da görev yaptım top atışları için yaptığımız olçmelerden gördükki halen tabyanın şavaş mevzileri duruyor 41 sene önce askerlik yaptığım yerin önemini sadece orda askerlik yapanlar bilir ve bunu asla unutmayacağız tabyanın turizm bakanlığına bağlanmasını ve bir müze olarak görmek istiyoruz bu konuda yardımcı olan başta pusula gastesi olmak üzere Bursalı Süleyman Onaran ve İzmit li kardeşiz M. Zeki artan ile şahappaşa tabyasında askerlik yapan bütün arkadaşlara sonsuz teşekkür ederim inşallah siyasilerde buraya el uzatır müze için mücadele ederler. Tekrar pusula gazetesi ne teşekkür eder saygılarımı sunarım
PUSULA GAZETESİNE ne kadar teşekkür etsek azdır. İki yıl kadar önce Cihat İncesu kardeşimizle telefonda görüşmüştüm. Sonrasında bizi manşetlere taşıdı, sağolsun iç sayfalarda da ayrıntılı haberimizi yaptı. Sesimizi duyurdu. Şahappaşa'da askerlik yapmış tüm arkadaşlarımız Pusula Gazetesine minnettardır.. Sağolun. Varolun..