Aleksandr Puşkin Kimdir?
A.S. Puşkin 1799 yılında zengin ve aydın bir ailenin çocuğu olarak Moskova’da doğmuştur. Çocuk yaşta çok iyi bir eğitim almıştır. Kendisine Rus şiirinin güneşi anlamında “солньце русской души” denilmiştir. Rus edebiyatı ve Rus şiiri onunla başlamıştır. Puşkin, kendinden sonra gelen Tolstoy, Çehov, Dostoyevski, Gogol gibi pek çok önemli Rus yazarını derinlemesine etkilemiştir.
Çarlık Rusya’ya karşı ayaklanan entelektüellerle birlikte Dekabrist isyanının içinde olduğundan Çar tarafından sürgüne gönderilmiştir. Eserleri uzun yıllar sansürlenmiştir. Yurtdışına gitmesi yasaklanan Puşkin sadece 1828-1829 yılları arasında gerçekleşen Osmanlı-Rus savaşına Rus ordusuyla beraber gözlemci olarak katılmıştır. Rus ordusuyla beraber Moskova’dan Kafkasya’ya, oradan Gürcistan Kars ve son olarak Erzurum’a kadar gitmişlerdir.
Sevdiği kadın uğruna biriyle düello yapmak zorunda kalmış ve bu düelloda ağır bir yara almıştır. İki gün sonra çok genç denebilecek bir yaşta 38 yaşında ölmüştür. Ancak bu kısacık ömrüne çok önemli eserler sığdırmayı başarmıştır. Puşkin öldükten sonra üstadı Jukovski: “Rus şiirinin güneşi battı demiştir.”
A.S.Puşkin’in İzlenimleriyle Erzurum
Yazar A.S.Puşkin, o dönemde çok yaygın olan veba hastalığı yüzünden Erzurum’da bir haftalık kısa bir süre kalmış ve izlenimlerini “Erzurum yolculuğu” adlı seyahatnamesinde anlatmıştır. Erzurum’a vardıklarında Köprüköy yakınlarındaki Çobandede köprüsüyle ilgili izlenimlerini şöyle aktarır: Kayalıklı kıyılarına çarpa çarpa hızla akıp giden Aras’ı gördük. Hasankale’den 15 verst uzakta, aynı boyda olmayan yedi ayaküstüne gözü pekçe kurulmuş güzel bir köprü var. Onu sonradan zengin olan bir çobanın yaptırdığı söyleniyor. Issız dağlarda tam bir yalnızlık içinde ölmüş bir çoban. Yapayalnız iki çam ağacının gölgelediği mezarı hala oradaymış. Çevre ahalisi ziyaretine giderlermiş. Köprünün adı Çoban Köprüsü idi. Tebris yolu bu köprünün üzerinden geçiyor. Hasankale, Erzurum’un anahtarı sayılıyor. Kent, başı bir kale ile taçlı kayalığın eteğinde kurulmuş. Yüz kadar Ermeni aile yaşıyor burada.
Erzurum’un sokakları dar ve eğri büğrü. Yapılar oldukça yüksek. Yollar kalabalık, dükkânlar kapalıydı. Sert bir iklimi var buranın. Kent, denizden 7000 ayak yükseklikte bir vadiye kurulmuş. Çevredeki dağlar, yılın büyük bir kısmında karla örtülüdür. Her yandan kaynaklar fışkırıyor; her yerde su kementlerine rastlıyorsunuz. Erzurum’da çeşmeden bol bir şey yok. Her birinin üstünde bir zincire bağlı teneke taslar asılı. İnançlı Müslümanlar bu taslardan su içiyor ve Tanrı’ya şükrediyorlar. Mescitler basık ve karanlık. Mezar taşlarının üstünde yine taştan yapılma sarıklar yükseliyor. Birkaç paşa türbesi, farklı işçilikleriyle hemen göze çarpıyor. Asya kentleri içinde sadece Erzurum’da bir saat kulesi var ancak onun da saati işlemiyor.
Kaynak: Aleksandr Puşkin, Erzurum Yolculuğu:Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ocak 2008. Rusça Aslından Çeviren: Ataol Behramoğlu. Eserin Özgün Adı: Путешествие в Арзрум во время похода 1829 года
KONUK KALEM
Atatürk Üniversitesi Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Muhammed Taşkesenligil
Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü Dr. Öğr. Üyesi, taskesenly25@mail. ru
A.S. Puşkin 1799 yılında zengin ve aydın bir ailenin çocuğu olarak Moskova’da doğmuştur. Çocuk yaşta çok iyi bir eğitim almıştır. Kendisine Rus şiirinin güneşi anlamında “солньце русской души” denilmiştir. Rus edebiyatı ve Rus şiiri onunla başlamıştır. Puşkin, kendinden sonra gelen Tolstoy, Çehov, Dostoyevski, Gogol gibi pek çok önemli Rus yazarını derinlemesine etkilemiştir.
Çarlık Rusya’ya karşı ayaklanan entelektüellerle birlikte Dekabrist isyanının içinde olduğundan Çar tarafından sürgüne gönderilmiştir. Eserleri uzun yıllar sansürlenmiştir. Yurtdışına gitmesi yasaklanan Puşkin sadece 1828-1829 yılları arasında gerçekleşen Osmanlı-Rus savaşına Rus ordusuyla beraber gözlemci olarak katılmıştır. Rus ordusuyla beraber Moskova’dan Kafkasya’ya, oradan Gürcistan Kars ve son olarak Erzurum’a kadar gitmişlerdir.
Sevdiği kadın uğruna biriyle düello yapmak zorunda kalmış ve bu düelloda ağır bir yara almıştır. İki gün sonra çok genç denebilecek bir yaşta 38 yaşında ölmüştür. Ancak bu kısacık ömrüne çok önemli eserler sığdırmayı başarmıştır. Puşkin öldükten sonra üstadı Jukovski: “Rus şiirinin güneşi battı demiştir.”
A.S.Puşkin’in İzlenimleriyle Erzurum
Yazar A.S.Puşkin, o dönemde çok yaygın olan veba hastalığı yüzünden Erzurum’da bir haftalık kısa bir süre kalmış ve izlenimlerini “Erzurum yolculuğu” adlı seyahatnamesinde anlatmıştır. Erzurum’a vardıklarında Köprüköy yakınlarındaki Çobandede köprüsüyle ilgili izlenimlerini şöyle aktarır: Kayalıklı kıyılarına çarpa çarpa hızla akıp giden Aras’ı gördük. Hasankale’den 15 verst uzakta, aynı boyda olmayan yedi ayaküstüne gözü pekçe kurulmuş güzel bir köprü var. Onu sonradan zengin olan bir çobanın yaptırdığı söyleniyor. Issız dağlarda tam bir yalnızlık içinde ölmüş bir çoban. Yapayalnız iki çam ağacının gölgelediği mezarı hala oradaymış. Çevre ahalisi ziyaretine giderlermiş. Köprünün adı Çoban Köprüsü idi. Tebris yolu bu köprünün üzerinden geçiyor. Hasankale, Erzurum’un anahtarı sayılıyor. Kent, başı bir kale ile taçlı kayalığın eteğinde kurulmuş. Yüz kadar Ermeni aile yaşıyor burada.
Erzurum’un sokakları dar ve eğri büğrü. Yapılar oldukça yüksek. Yollar kalabalık, dükkânlar kapalıydı. Sert bir iklimi var buranın. Kent, denizden 7000 ayak yükseklikte bir vadiye kurulmuş. Çevredeki dağlar, yılın büyük bir kısmında karla örtülüdür. Her yandan kaynaklar fışkırıyor; her yerde su kementlerine rastlıyorsunuz. Erzurum’da çeşmeden bol bir şey yok. Her birinin üstünde bir zincire bağlı teneke taslar asılı. İnançlı Müslümanlar bu taslardan su içiyor ve Tanrı’ya şükrediyorlar. Mescitler basık ve karanlık. Mezar taşlarının üstünde yine taştan yapılma sarıklar yükseliyor. Birkaç paşa türbesi, farklı işçilikleriyle hemen göze çarpıyor. Asya kentleri içinde sadece Erzurum’da bir saat kulesi var ancak onun da saati işlemiyor.
Kaynak: Aleksandr Puşkin, Erzurum Yolculuğu:Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, Ocak 2008. Rusça Aslından Çeviren: Ataol Behramoğlu. Eserin Özgün Adı: Путешествие в Арзрум во время похода 1829 года
KONUK KALEM
Atatürk Üniversitesi Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü Dr. Öğr. Üyesi Muhammed Taşkesenligil
Atatürk Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Rus Dili ve Edebiyatı Bölümü Dr. Öğr. Üyesi, taskesenly25@mail. ru