Günümüzde dijital platformları aktif şekilde kullanan Z kuşağının yaşam tarzı, sanal kumar ve kolay para kazanma isteği ile birleşince tehlikelere açık hale geliyor. Uzmanlar, bu kuşağın dijital dünyanın sunduğu kolay para kazanma yollarını taklit ederek finansal başarıya ulaşma isteğinin, onları geleneksel iş yapma anlayışından uzaklaştırıldığı görüşünde.
Aileler, özellikle sanal ortamda oynanan kumarla borç batağına düşen çocuklarını korumak için çıkış yolu arıyor. Kolay para kazanma sevdasıyla bu yolu seçen gençlerin kimi intihara kimisi ise suça sürükleniyor.
İnternet ortamında kullanıcılara açık halde bulunan tehlikeli platformlar, Z kuşağı diye tabir edilen çağımız gençliğinin hayallerini kullanarak kazanç kapısı yapıyor. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mevlüt Özben ve Psikolog Fatma Altınay, konuya dair değerlendirmelerde bulundu.
"Özenilesi hayatlar sunulan içeriklere sıkça maruz kalıyorlar"
Psikolog Fatma Altınay Z kuşağının sosyal medyada gördükleri ‘başarı’ hikayeleri nedeniyle, hızla para kazanmayı ve başarıya hemen ulaşmayı beklediklerini söyledi. Altınay, Z kuşağının kolay kazanç arayışına karşın, emek vererek başarıya ulaşmanın değerini anlamalarının önemli olduğunu belirtti.
Altınay, "Maddi kazanca sahip olmak gibi yaşamın diğer alanları için de emek vermenin uğraştırıcı, zor, gereksiz olduğu düşüncesi Z kuşağı üzerinde oldukça etkili. Hızlıca ödüle ulaşmak onlar için oldukça önemli. Gençlerin güncel hayatı takip etmesi ve gelişen teknolojiye ayak uydurmaya çalışması çok kıymetli ve takdir edilmesi gereken bir husus" ifadelerini kullandı.
“İntihar girişimi oldukça yüksek”
Sanal bahis dolayısıyla gelişen kumar bağımlısı olan kişilerde intihar düşüncesinin daha yüksek olduğunu kaydeden Altınay, şunları söyledi; “İntihar girişimi genel popülasyonla karşılaştırıldığında oldukça yüksek. Ayrıca bu ağır tabloya kumar bağımlılığıyla birlikte; depresyon, kaygı bozukluğu, uyku bozukluğu, alkol ve madde kullanımı gibi birçok psikolojik rahatsızlık da eklenir. Kumar oynama davranışının çok hızlı bir şekilde bağımlılığa dönüştüğünü ve çoğu zaman kişilerin oluşan bağımlılığın farkında olmadığını görüyoruz. Kumarı sadece maddi kayıp olarak da düşünmemek gerekiyor aynı zamanda kumar bağımlılığının aile ilişkilerini, iş ve eğitim hayatını etkileyerek kişiyi yalnızlaştırdığının ve sosyal statüsünde zarara neden olduğunu görüyoruz. Durum böyle olunca intihar düşünceleri ve girişimleri baş gösteriyor. Sanal bahis dolayısıyla gelişen kumar bağımlılığı çoğu kişiyi intihar girişimine sürüklediği için ölümüne sebep olabiliyor. Bu oran sanıldığı kadar az olmamakla birlikte her geçen gün artıyor.”
Ailelere uyarı!
Ailelere çeşitli uyarılarda bulunan Altınay, “Bunların önüne geçmek için tedaviden öncelikli olan bu tür bağımlılıklar gelişmeden önlenmesidir. En başta ebeveynlerin bu konularda çocuklara örnek olmamaları gerekli. Kupon yatırma, zengin olma isteği, bahis oyunlarının keyifli olması gibi konuları çocuklarıyla paylaşmamaları önemli. Diğer taraftan bu tür konulara yatkınlığını fark eden gençlerin ulaşmasını kolaylaştıran alanları kapatması gerekiyor. Akıllı telefon kullanma, spor müsabakalarını seyretme gibi bahise yatkınlığı artıran alanlardan uzak durmak gerekiyor. Bahis kaynaklı borçların aileler tarafından hızlıca kapatılması da gençlerin bahis oyunlarına tekrar yönelmesini sağlıyor. Bu sebeple kişinin eyleminin sonucuna katlanması, eylemin tekrarlanmasının önlenmesinde etkili olacaktır. Sanal bahis sitelerinin Eğlenmenin ve para kazanmanın bir yolu olmadığı aksine hayat kalitesini fazlasıyla düşürdüğü, ciddi sağlık problemlerini doğurduğu unutulmamalıdır” diye kaydetti.
‘Sadece bu kuşağın problemi değil’
Sosyolog Prof. Dr. Mevlüt Özben ise Z kuşağının kolay para kazanma isteğinin, sadece bu kuşağın özelliği olmadığını, genel olarak tüm dünyada yaygın bir eğilim haline geldiğini belirtti. Prof. Dr. Özben, "Z kuşağı, anne ve babalarının sahip olduğu sabit, yüksek ücretli işlerin artık kendilerine sunulmadığını biliyor ve bu durum onları finansal güvence sağlamak adına daha hızlı yollar aramaya itiyor. Dijital oyunlar ve influencer’lar gibi kolay para kazanma yöntemlerine olan eğilim, bu kuşağın sıkça karşılaştığı fırsatlar arasında yer alıyor." dedi.
"Sistem baltanın ta kendisi"
Yeni kuşaklara çok yüklenildiğini belirten Sosyolog Özben bir benzetme yaparak, "AVM'lere küçük bir çakıyla giremezsiniz ama bir mağazadan büyük bir balta satın alarak çıkabilirsiniz. Küçük çakı göze batar ancak büyük bir balta göze batmıyor. İşte o küçük çakı Z kuşağı ancak büyük balta ise sistemin kendisidir. Bunun için ilk adım baltanın içeride olduğunu görmek, çakıya odaklanırsak biz çok şey kaybedeceğiz” ifadelerini kullandı.
‘Z kuşağı para kazanma odaklı’
Z kuşağının kolay para kazanmak isteğinden daha çok kendi işlerini yapmak istediklerini dile getiren Prof. Dr. Mevlüt Özben, "Bizim kuşaklar gibi hayallerini bir ev ve bir işle sınırlandırmıyorlar. Yapılan bir araştırmaya göre, gelecekte iş bulup çalışmak değil de, kendi işini kurmak isteyenlerin oranı yüzde 58 ve hâlihazırda kendi işini kurmuş olanların oranı da yüzde 18. Bu bakımdan Z kuşağı girişimci ve para kazanma odaklı bir kuşak" diye konuştu.
Z kuşağının teknolojiye olan yatkınlığının onları yasa dışı bahis gibi tehlikeli sistemlere çektiğini ifade eden Prof. Dr. Özben, özellikle dijital oyunlarla büyüyen bir kuşağın, oyunlaştırılmış bahis organizasyonlarıyla daha fazla etkileşime girdiğini ve bu durumun, gençlerin bağımlılık geliştirmelerine neden olabildiğini belirtti.
Ahmet Volkan Çelik
Aileler, özellikle sanal ortamda oynanan kumarla borç batağına düşen çocuklarını korumak için çıkış yolu arıyor. Kolay para kazanma sevdasıyla bu yolu seçen gençlerin kimi intihara kimisi ise suça sürükleniyor.
İnternet ortamında kullanıcılara açık halde bulunan tehlikeli platformlar, Z kuşağı diye tabir edilen çağımız gençliğinin hayallerini kullanarak kazanç kapısı yapıyor. Atatürk Üniversitesi Sosyoloji Bölüm Başkanı Prof. Dr. Mevlüt Özben ve Psikolog Fatma Altınay, konuya dair değerlendirmelerde bulundu.
"Özenilesi hayatlar sunulan içeriklere sıkça maruz kalıyorlar"
Psikolog Fatma Altınay Z kuşağının sosyal medyada gördükleri ‘başarı’ hikayeleri nedeniyle, hızla para kazanmayı ve başarıya hemen ulaşmayı beklediklerini söyledi. Altınay, Z kuşağının kolay kazanç arayışına karşın, emek vererek başarıya ulaşmanın değerini anlamalarının önemli olduğunu belirtti.
Altınay, "Maddi kazanca sahip olmak gibi yaşamın diğer alanları için de emek vermenin uğraştırıcı, zor, gereksiz olduğu düşüncesi Z kuşağı üzerinde oldukça etkili. Hızlıca ödüle ulaşmak onlar için oldukça önemli. Gençlerin güncel hayatı takip etmesi ve gelişen teknolojiye ayak uydurmaya çalışması çok kıymetli ve takdir edilmesi gereken bir husus" ifadelerini kullandı.
“İntihar girişimi oldukça yüksek”
Sanal bahis dolayısıyla gelişen kumar bağımlısı olan kişilerde intihar düşüncesinin daha yüksek olduğunu kaydeden Altınay, şunları söyledi; “İntihar girişimi genel popülasyonla karşılaştırıldığında oldukça yüksek. Ayrıca bu ağır tabloya kumar bağımlılığıyla birlikte; depresyon, kaygı bozukluğu, uyku bozukluğu, alkol ve madde kullanımı gibi birçok psikolojik rahatsızlık da eklenir. Kumar oynama davranışının çok hızlı bir şekilde bağımlılığa dönüştüğünü ve çoğu zaman kişilerin oluşan bağımlılığın farkında olmadığını görüyoruz. Kumarı sadece maddi kayıp olarak da düşünmemek gerekiyor aynı zamanda kumar bağımlılığının aile ilişkilerini, iş ve eğitim hayatını etkileyerek kişiyi yalnızlaştırdığının ve sosyal statüsünde zarara neden olduğunu görüyoruz. Durum böyle olunca intihar düşünceleri ve girişimleri baş gösteriyor. Sanal bahis dolayısıyla gelişen kumar bağımlılığı çoğu kişiyi intihar girişimine sürüklediği için ölümüne sebep olabiliyor. Bu oran sanıldığı kadar az olmamakla birlikte her geçen gün artıyor.”
Ailelere uyarı!
Ailelere çeşitli uyarılarda bulunan Altınay, “Bunların önüne geçmek için tedaviden öncelikli olan bu tür bağımlılıklar gelişmeden önlenmesidir. En başta ebeveynlerin bu konularda çocuklara örnek olmamaları gerekli. Kupon yatırma, zengin olma isteği, bahis oyunlarının keyifli olması gibi konuları çocuklarıyla paylaşmamaları önemli. Diğer taraftan bu tür konulara yatkınlığını fark eden gençlerin ulaşmasını kolaylaştıran alanları kapatması gerekiyor. Akıllı telefon kullanma, spor müsabakalarını seyretme gibi bahise yatkınlığı artıran alanlardan uzak durmak gerekiyor. Bahis kaynaklı borçların aileler tarafından hızlıca kapatılması da gençlerin bahis oyunlarına tekrar yönelmesini sağlıyor. Bu sebeple kişinin eyleminin sonucuna katlanması, eylemin tekrarlanmasının önlenmesinde etkili olacaktır. Sanal bahis sitelerinin Eğlenmenin ve para kazanmanın bir yolu olmadığı aksine hayat kalitesini fazlasıyla düşürdüğü, ciddi sağlık problemlerini doğurduğu unutulmamalıdır” diye kaydetti.
‘Sadece bu kuşağın problemi değil’
Sosyolog Prof. Dr. Mevlüt Özben ise Z kuşağının kolay para kazanma isteğinin, sadece bu kuşağın özelliği olmadığını, genel olarak tüm dünyada yaygın bir eğilim haline geldiğini belirtti. Prof. Dr. Özben, "Z kuşağı, anne ve babalarının sahip olduğu sabit, yüksek ücretli işlerin artık kendilerine sunulmadığını biliyor ve bu durum onları finansal güvence sağlamak adına daha hızlı yollar aramaya itiyor. Dijital oyunlar ve influencer’lar gibi kolay para kazanma yöntemlerine olan eğilim, bu kuşağın sıkça karşılaştığı fırsatlar arasında yer alıyor." dedi.
"Sistem baltanın ta kendisi"
Yeni kuşaklara çok yüklenildiğini belirten Sosyolog Özben bir benzetme yaparak, "AVM'lere küçük bir çakıyla giremezsiniz ama bir mağazadan büyük bir balta satın alarak çıkabilirsiniz. Küçük çakı göze batar ancak büyük bir balta göze batmıyor. İşte o küçük çakı Z kuşağı ancak büyük balta ise sistemin kendisidir. Bunun için ilk adım baltanın içeride olduğunu görmek, çakıya odaklanırsak biz çok şey kaybedeceğiz” ifadelerini kullandı.
‘Z kuşağı para kazanma odaklı’
Z kuşağının kolay para kazanmak isteğinden daha çok kendi işlerini yapmak istediklerini dile getiren Prof. Dr. Mevlüt Özben, "Bizim kuşaklar gibi hayallerini bir ev ve bir işle sınırlandırmıyorlar. Yapılan bir araştırmaya göre, gelecekte iş bulup çalışmak değil de, kendi işini kurmak isteyenlerin oranı yüzde 58 ve hâlihazırda kendi işini kurmuş olanların oranı da yüzde 18. Bu bakımdan Z kuşağı girişimci ve para kazanma odaklı bir kuşak" diye konuştu.
Z kuşağının teknolojiye olan yatkınlığının onları yasa dışı bahis gibi tehlikeli sistemlere çektiğini ifade eden Prof. Dr. Özben, özellikle dijital oyunlarla büyüyen bir kuşağın, oyunlaştırılmış bahis organizasyonlarıyla daha fazla etkileşime girdiğini ve bu durumun, gençlerin bağımlılık geliştirmelerine neden olabildiğini belirtti.
Ahmet Volkan Çelik
