Koronavirüs salgını her ne kadar hızını düşürse de geride bıraktığı etkiler devam ediyor. Erzurum İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkan Yardımcısı Dr. Füsun Karaşahin, önümüzdeki dönemde pandemiye bağlı olarak kanser tanısı sayılarında artış yaşanabileceğini söyledi.
Manolya BULUT-PUSULA
Tüm dünyayı yıllarca etkisi altına alan koronavirüs salgını güçlü etkisini yitirdi ancak hekimler, pandemi sonrası döneme de dikkat çekiyor.
Pandemi dönemi hem sağlık sistemindeki duraksamalar hem de vatandaşların korkuları nedeniyle kanser taramalarında düşüş yaşandı. Sağlıksız beslenme, stres ve fiziksel aktivitelerin azalması kanser hastalığını tetikleyen bir diğer önemli faktörlerden.
Erzurum İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkan Yardımcısı Dr. Füsun Karaşahin, ileri evre kanser tanılarında artıştan endişe ettiklerini söyledi. Karaşahin, “Bilimsel bir çalışma olmadan bir şeyleri söylemeyi çok sevmeyiz ama hekimlik bilgimizle endişelerimizi söyleyebiliriz. Pandemi sırasında vatandaşlarımızın ne yazık ki hem kendi endişeleri hem de sağlık sisteminin pandemiyle yorulmasından kaynaklı kanser hastalığı tanısını geç almış olabileceğinden endişe ediyoruz. Erken evrede tanı alınmadıysa pandeminin rahatlaması ile birlikte ileri evre dediğimiz dönemde tanı almalarından endişe duyuyoruz. O zaman hem tedavi zorlaşıyor hem de kayıp oranı artıyor. İleri evre kanser tanılarında bir artış olabilir” dedi.
Pandeminin etkisi bitmedi!
Pandeminin getirdiği alışkanlıkların da kansere neden olabileceğini belirten Dr. Karaşahin, “Uzun vadede özellikle biz pandeminin hayatımıza getirdiği sağlıksız beslenme sebebiyle ki bunu en rahat şuradan görebilirsiniz, evin dışına çıkamayan fazla sayıda insan oldu. Kilo aldılar, fiziksel aktivite yapamadılar. Fast food tarzı yiyeceklerin bu dönemde daha fazla tüketilmesi gibi etkenler nedeniyle kansere yakalanma oranı artabilir. Pandemi dönemi depresyonu ve stresi tetikledi. İnsanların tütün ve alkol bağımlılığını da artırdı. Avrupa’da bu alanda yapılmış çalışmalar var” diye konuştu.
Erzurum’da sık görülen kanser türleri
Erzurum’da erkeklerde en sık görülen kanser türleri sırayla akciğer, prostat, mide, kolorektal ve mesane kanserleri olurken, kadınlarda bu sıralama meme, tiroid, kolorektal ve akciğer oldu.
Sağlık Bakanlığı’nın kente özel bir çalışma yapacağını anlatan Karaşahin, “Mide kanserleri için beslenme alışkanlıkları bir risk faktörü mü diye sorgulamalar yapıyoruz. Bakanlığımız da mide kanserlerini çalışma planına dahil etti. İlimize özel sebepleriyle ilgili bir çalışma yapılacak. O zaman daha net konuşabiliriz ama mide ve sindirim sistemleri kanserlerinde biz beslenmenin, fiziksel hareketliliğin çok önemli olduğunu biliyoruz. Meyve ve sebzeyi düzenli kullanır, fiziksel aktiviteyi artırırsak bu kanserlerden daha iyi korunabiliriz. Kolorektal kanserler dördüncü sırada, bu da doğrudan beslenmenin sebep olarak gösterildiği kanserlerden. İlimizde daha çok karbonhidrat ağırlıklı beslenme var. Taze meyve sebze tüketimi daha kısıtlı, et tüketimi yaygın. Biz bu beslenmeden ziyade iyi bir dengeli beslenme ve lif alımını öneriyoruz. Yüksek rakımda yaşadığımız için vücudumuzda sıvı kaybımız daha fazla. Bu nedenle 2-2,5 litre önerilse de bu kayıpları dikkate alarak doğrudan su tüketimimize özen göstermeliyiz” dedi.
Obezite ve tütün kullanımı yüksek!
Kansere neden olan obezite ve tütün kullanımının Erzurum’da Türkiye ortalamasının üzerinde olduğunu kaydeden Karaşahin, “Obezite, tütün ve alkol kullanımı ile fiziksel hareketsizlik kansere neden olan risk faktörleri arasında. Burada doğrudan risk faktörü olduğunu bildiğimiz tütün kullanımı ve obezite oranlarını ayrıca topluyoruz. Tütün kullanımı da kanser riskini artıran etkenler arasında. Bizim ilimizde evlerde kapalı alanlarda da sigara içilme oranı yüksek. Bu da pasif içicilik oranını artırıyor. Bunun için herkesin erken dönemde sağlıklı bir beslenme planına geçmesi, fiziksel hareketliliğini artırması gerektiğini düşünüyoruz. İlimizde ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde obezitede ülke ortalamasının üzerindeyiz. Birçok kanser türü için bizde bir risk ortamı oluşturuyor. Aşırı yemek, lifli beslenmemek, su tüketiminin az olması, tütün kullanımı, hareketsiz kalma gibi nedenler bunların başında. Obezite kanseri tetiklerken pandemi döneminde bahsettiğimiz nedenlerle bu oran daha da artabilir ve buna bağlı kanser vakalarını yükseltebilir” ifadelerini kullandı.
Tüm kenti tarıyorlar
Erzurum’da kanser tarama hizmetleri Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM), Sağlıklı Hayat Merkezleri, Toplum Sağlığı Merkezleri, İlçe Sağlık Müdürlükleri ve Aile Sağlığı Merkezlerinde ücretsiz olarak sunuluyor. Ayrıca hizmete ulaşmada zorluk yaşayan vatandaşlar için de “Gezici Kanser Tarama Aracı” bulunuyor. Tarama aracının hangi gün nerede olacağı Erzurum İl Sağlık Müdürlüğü resmi web site ve sosyal medya hesaplarından yayınlanıyor. 2022 yılı ilk 8 ayda 6366 meme kanseri taraması, 4564 rahim ağzı kanseri taraması ve 9622 kalın bağırsak kanseri taraması yapıldı. 13 meme kanseri, 1 rahim ağzı kanseri ve 2 kalın bağırsak kanseri tanısı konuldu. Taramalar sonucunda sonucu şüpheli çıkan kişiler için kanser teşhis merkezi olan Erzurum Bölge Eğitim Araştırma Hastanesinden gerekli uzmanlık alanına randevu alınıyor ve hastalar yakından takip ediliyor.
Manolya BULUT-PUSULA
Tüm dünyayı yıllarca etkisi altına alan koronavirüs salgını güçlü etkisini yitirdi ancak hekimler, pandemi sonrası döneme de dikkat çekiyor.
Pandemi dönemi hem sağlık sistemindeki duraksamalar hem de vatandaşların korkuları nedeniyle kanser taramalarında düşüş yaşandı. Sağlıksız beslenme, stres ve fiziksel aktivitelerin azalması kanser hastalığını tetikleyen bir diğer önemli faktörlerden.
Erzurum İl Sağlık Müdürlüğü Halk Sağlığı Hizmetleri Başkan Yardımcısı Dr. Füsun Karaşahin, ileri evre kanser tanılarında artıştan endişe ettiklerini söyledi. Karaşahin, “Bilimsel bir çalışma olmadan bir şeyleri söylemeyi çok sevmeyiz ama hekimlik bilgimizle endişelerimizi söyleyebiliriz. Pandemi sırasında vatandaşlarımızın ne yazık ki hem kendi endişeleri hem de sağlık sisteminin pandemiyle yorulmasından kaynaklı kanser hastalığı tanısını geç almış olabileceğinden endişe ediyoruz. Erken evrede tanı alınmadıysa pandeminin rahatlaması ile birlikte ileri evre dediğimiz dönemde tanı almalarından endişe duyuyoruz. O zaman hem tedavi zorlaşıyor hem de kayıp oranı artıyor. İleri evre kanser tanılarında bir artış olabilir” dedi.
Pandeminin etkisi bitmedi!
Pandeminin getirdiği alışkanlıkların da kansere neden olabileceğini belirten Dr. Karaşahin, “Uzun vadede özellikle biz pandeminin hayatımıza getirdiği sağlıksız beslenme sebebiyle ki bunu en rahat şuradan görebilirsiniz, evin dışına çıkamayan fazla sayıda insan oldu. Kilo aldılar, fiziksel aktivite yapamadılar. Fast food tarzı yiyeceklerin bu dönemde daha fazla tüketilmesi gibi etkenler nedeniyle kansere yakalanma oranı artabilir. Pandemi dönemi depresyonu ve stresi tetikledi. İnsanların tütün ve alkol bağımlılığını da artırdı. Avrupa’da bu alanda yapılmış çalışmalar var” diye konuştu.
Erzurum’da sık görülen kanser türleri
Erzurum’da erkeklerde en sık görülen kanser türleri sırayla akciğer, prostat, mide, kolorektal ve mesane kanserleri olurken, kadınlarda bu sıralama meme, tiroid, kolorektal ve akciğer oldu.
Sağlık Bakanlığı’nın kente özel bir çalışma yapacağını anlatan Karaşahin, “Mide kanserleri için beslenme alışkanlıkları bir risk faktörü mü diye sorgulamalar yapıyoruz. Bakanlığımız da mide kanserlerini çalışma planına dahil etti. İlimize özel sebepleriyle ilgili bir çalışma yapılacak. O zaman daha net konuşabiliriz ama mide ve sindirim sistemleri kanserlerinde biz beslenmenin, fiziksel hareketliliğin çok önemli olduğunu biliyoruz. Meyve ve sebzeyi düzenli kullanır, fiziksel aktiviteyi artırırsak bu kanserlerden daha iyi korunabiliriz. Kolorektal kanserler dördüncü sırada, bu da doğrudan beslenmenin sebep olarak gösterildiği kanserlerden. İlimizde daha çok karbonhidrat ağırlıklı beslenme var. Taze meyve sebze tüketimi daha kısıtlı, et tüketimi yaygın. Biz bu beslenmeden ziyade iyi bir dengeli beslenme ve lif alımını öneriyoruz. Yüksek rakımda yaşadığımız için vücudumuzda sıvı kaybımız daha fazla. Bu nedenle 2-2,5 litre önerilse de bu kayıpları dikkate alarak doğrudan su tüketimimize özen göstermeliyiz” dedi.
Obezite ve tütün kullanımı yüksek!
Kansere neden olan obezite ve tütün kullanımının Erzurum’da Türkiye ortalamasının üzerinde olduğunu kaydeden Karaşahin, “Obezite, tütün ve alkol kullanımı ile fiziksel hareketsizlik kansere neden olan risk faktörleri arasında. Burada doğrudan risk faktörü olduğunu bildiğimiz tütün kullanımı ve obezite oranlarını ayrıca topluyoruz. Tütün kullanımı da kanser riskini artıran etkenler arasında. Bizim ilimizde evlerde kapalı alanlarda da sigara içilme oranı yüksek. Bu da pasif içicilik oranını artırıyor. Bunun için herkesin erken dönemde sağlıklı bir beslenme planına geçmesi, fiziksel hareketliliğini artırması gerektiğini düşünüyoruz. İlimizde ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde obezitede ülke ortalamasının üzerindeyiz. Birçok kanser türü için bizde bir risk ortamı oluşturuyor. Aşırı yemek, lifli beslenmemek, su tüketiminin az olması, tütün kullanımı, hareketsiz kalma gibi nedenler bunların başında. Obezite kanseri tetiklerken pandemi döneminde bahsettiğimiz nedenlerle bu oran daha da artabilir ve buna bağlı kanser vakalarını yükseltebilir” ifadelerini kullandı.
Tüm kenti tarıyorlar
Erzurum’da kanser tarama hizmetleri Kanser Erken Teşhis, Tarama ve Eğitim Merkezi (KETEM), Sağlıklı Hayat Merkezleri, Toplum Sağlığı Merkezleri, İlçe Sağlık Müdürlükleri ve Aile Sağlığı Merkezlerinde ücretsiz olarak sunuluyor. Ayrıca hizmete ulaşmada zorluk yaşayan vatandaşlar için de “Gezici Kanser Tarama Aracı” bulunuyor. Tarama aracının hangi gün nerede olacağı Erzurum İl Sağlık Müdürlüğü resmi web site ve sosyal medya hesaplarından yayınlanıyor. 2022 yılı ilk 8 ayda 6366 meme kanseri taraması, 4564 rahim ağzı kanseri taraması ve 9622 kalın bağırsak kanseri taraması yapıldı. 13 meme kanseri, 1 rahim ağzı kanseri ve 2 kalın bağırsak kanseri tanısı konuldu. Taramalar sonucunda sonucu şüpheli çıkan kişiler için kanser teşhis merkezi olan Erzurum Bölge Eğitim Araştırma Hastanesinden gerekli uzmanlık alanına randevu alınıyor ve hastalar yakından takip ediliyor.
