IV. MURAT DÖNEMİ
Genç Osman adıyla bilinen İkinci Osman’ın Yeniçeriler tarafından Yedikule Zindanında hunharca şehit edilmesi ve Birinci Mustafa’nın ise aklı dengesinin yerinde olmaması üzerine ikinci defa tahtan indirilmesi üzerine çocuk yaşta tahtta geçen Dördüncü Murat olmuştur. 1623-1640 tarihleri arasında hüküm süren ve çocuk yaşta tahtta geçen Dördüncü Murat’ın saltanatın ilk yıllarında annesi Kösem Sultan ve devşirme sisteminden gelen sadrazamlar yönetimde daha etkili olmuşlardır. Zamanla olgunlaşmaya başlayan Dördüncü Murat duraklama döneminde Osmanlı Devletine yükselme dönemini yaşatan padişahtır. Döneminde özellikle İran üzerine yapılan seferler önemlidir. Dördüncü Murat, Revan ve Bağdat seferleri ile Doğu Anadolu’daki Şii tehlikesini bir süreliğine ortadan kaldırmaya çalışmıştır. Dördüncü Murat, Halep ve Musul üzerinden Bağdat girmiş ve İran’ın ateşkes istemesi üzerine Kasr-i Şirin Antlaşmasını imzalayarak geri dönülmüştür. Kasr-i Şirin Antlaşması, 1639 yılında imzalanan ve bugünkü Türkiye-İran sınırının temelini oluşturan antlaşmadır. Antlaşmaya göre, Azerbaycan ve Revan bölgeleri İran’ın olacak, Bağdat ve Musul, Osmanlı Devletinde kalacak. Dördüncü Murat’ın Bağdat’ı fethetme arzusu, Bağdat’ı fethetmekte daha güzel idi sözü meşhurdur.
Dördüncü Murat, Bağdat’ta İmam-ı Azam Hazretlerinin türbesini ziyaret etmiştir. Bu sefer sırasında Dördüncü Murat, Erzurum’a uğramış ve şehirde bir süre kalmıştır. Bu süre zarfında kendisi ve şehir hakkında çeşitli rivayetlerde geride kalmıştır. Bu bağlamda Dördüncü Murat hakkında Osmanlı tarihinde en fazla rivayet bildirilen padişahıdır. Bundaki temel sebeplerde biri Dördüncü Murat’ın kıyafet değiştirerek İstanbul’da teftişler yapmış olmasıdır. Dördüncü Murat, İstanbul da tütün ve içki yasağını en sert uygulayan padişahtır. Osmanlı Devletinde ilk içki ve tütün yasağını uygulayan ise Birinci Ahmet olmuştur. Dördüncü Murat Döneminde Kâtip Çelebi, Evliya Çelebi, Koçi Bey, Hezarfen Ahmet Çelebi ve Logari Hasan gibi önemli devlet adamı ve bilim insanları döneme damgalarını vurmuşlardır. Galata Kulesinde uçma ve füze ile uçuş denemelerinin yapıldığı dönem yine Evliya Çelebi’ye göre Dördüncü Murat dönemidir.
Genç Osman adıyla bilinen İkinci Osman’ın Yeniçeriler tarafından Yedikule Zindanında hunharca şehit edilmesi ve Birinci Mustafa’nın ise aklı dengesinin yerinde olmaması üzerine ikinci defa tahtan indirilmesi üzerine çocuk yaşta tahtta geçen Dördüncü Murat olmuştur. 1623-1640 tarihleri arasında hüküm süren ve çocuk yaşta tahtta geçen Dördüncü Murat’ın saltanatın ilk yıllarında annesi Kösem Sultan ve devşirme sisteminden gelen sadrazamlar yönetimde daha etkili olmuşlardır. Zamanla olgunlaşmaya başlayan Dördüncü Murat duraklama döneminde Osmanlı Devletine yükselme dönemini yaşatan padişahtır. Döneminde özellikle İran üzerine yapılan seferler önemlidir. Dördüncü Murat, Revan ve Bağdat seferleri ile Doğu Anadolu’daki Şii tehlikesini bir süreliğine ortadan kaldırmaya çalışmıştır. Dördüncü Murat, Halep ve Musul üzerinden Bağdat girmiş ve İran’ın ateşkes istemesi üzerine Kasr-i Şirin Antlaşmasını imzalayarak geri dönülmüştür. Kasr-i Şirin Antlaşması, 1639 yılında imzalanan ve bugünkü Türkiye-İran sınırının temelini oluşturan antlaşmadır. Antlaşmaya göre, Azerbaycan ve Revan bölgeleri İran’ın olacak, Bağdat ve Musul, Osmanlı Devletinde kalacak. Dördüncü Murat’ın Bağdat’ı fethetme arzusu, Bağdat’ı fethetmekte daha güzel idi sözü meşhurdur.
Dördüncü Murat, Bağdat’ta İmam-ı Azam Hazretlerinin türbesini ziyaret etmiştir. Bu sefer sırasında Dördüncü Murat, Erzurum’a uğramış ve şehirde bir süre kalmıştır. Bu süre zarfında kendisi ve şehir hakkında çeşitli rivayetlerde geride kalmıştır. Bu bağlamda Dördüncü Murat hakkında Osmanlı tarihinde en fazla rivayet bildirilen padişahıdır. Bundaki temel sebeplerde biri Dördüncü Murat’ın kıyafet değiştirerek İstanbul’da teftişler yapmış olmasıdır. Dördüncü Murat, İstanbul da tütün ve içki yasağını en sert uygulayan padişahtır. Osmanlı Devletinde ilk içki ve tütün yasağını uygulayan ise Birinci Ahmet olmuştur. Dördüncü Murat Döneminde Kâtip Çelebi, Evliya Çelebi, Koçi Bey, Hezarfen Ahmet Çelebi ve Logari Hasan gibi önemli devlet adamı ve bilim insanları döneme damgalarını vurmuşlardır. Galata Kulesinde uçma ve füze ile uçuş denemelerinin yapıldığı dönem yine Evliya Çelebi’ye göre Dördüncü Murat dönemidir.