Millî Eğitim Bakanlığı’nın bir projesi olarak İl Millî Eğitim Müdürlüğü tarafından yürütülen Erzurum Öğretmen Akademileri’ne konuk olan gazeteci yazar M. Talat Uzunyaylalı, Biyografi ve Edebiyat Akademisi'nin bu haftaki bölümünde Nene Hatun özelinde biyografik romanı anlattı. Uzunyaylalı, bugüne kadar 16 devlet kuran Türk milletinin biyografik karaktere sahip on binlerce örnek şahsiyeti olduğunu bunların her birine sahip çıkılması gerektiğini vurguladı.
Biyografik romanların gerçek olaylara dayandığını, kurgusal unsurlar içerdiğini ve tarihsel bağlam ile dönemin sosyal ve kültürel yapısını yansıttığını anlatan Uzunyaylalı, biyografik romanların tarih, edebiyat ve sosyal bilgiler derslerinde kullanılabileceğini ifade etti.
Uzunyaylalı, konuşmasını şöyle sürdürdü: “Gerçek olaylar ve kişiler, öğrencilerin eleştirel düşünme becerilerini geliştirebilir. Biyografik eserler, farklı yaşam deneyimlerine dair anlayış kazandırır. Öğrencilerin biyografik eserler okuması, kendi biyografik yazılarını oluşturmalarına ilham verebilir.”
Nene Hatun-
Nene Hatun’un 93 Harbi (1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı) kahramanı olduğunu ifade eden Uzunyaylalı, “Nene Hatun, Erzurum’un Pasinler ilçesi Çeperli köyünde (1857) doğdu. Ailesi savaş korkusu ile Erzurum’a göç etti. Savaşta yaralanan kardeşi Hasan kollarında şehit oldu. Yirmi yaşında genç bir kadın ve iki çocuk annesiyken Rusların Aziziye Tabyasına saldırdığı haberi üzerine, yeni doğmuş bebeğini dâhil, iki çocuğunu evde bırakıp baltasını alarak tabyalara koştu. Halkla birlikte işgalci güçlere karşı mücadele etti ve direnişin sembolü haline geldi. 1955 yılında, 98 yaşında hayatını kaybetti. Türk kadınının cesaretini temsil ettiği için ölümünden sonra ‘Yılın Annesi’ ilan edildi.”
O bir sembol
“Nene Hatun cesaretin sembolüdür. Nene Hatun, savaş zamanında gösterdiği cesaretle sadece kadınlar için değil, tüm toplum için bir kahramanlık örneği olmuştur. Onun hikâyesi, kadınların toplumsal mücadelelerdeki rolünü ve gücünü gözler önüne sermiştir,” diyen Uzunyaylalı biyografik bir roman olan Nene Hatun’un, öğrencilere, tarih boyunca kadınların aktif rollerini göstermek için harika bir örnek olduğunu, fedakârlık, cesaret ve vatan sevgisi gibi evrensel değerlerin anlatımı için ideal bir hikâye sunduğunu vurguladı.
Biyografik roman okuma yöntemi
Uzunyaylalı, okullarda, öğrencilere biyografik eserlerin okunmasının sevdirilmesinin milli ve manevi değerlerin öğretilmesinde etkili olacağını belirterek, öğretmenlere de şu çağrıda bulundu: “Biyografik bir romanı okuttuktan sonra sınıf ortamında değerlendirilmesi yapılmalıdır. Bir eseri çözümle yöntemi olarak şu adımlar atılırsa eserin öğrencilerde kalıcı bir etki meydana getirmesi mümkün olacaktır: Biyografik karakteri; tarihsel ve sosyal bağlamı, kişisel geçmişi, anahtar olaylar, değerler ve motivesi, başarılar ve katkıları; zorlukları ve mücadeleleri, çevresel etkiler ve nihayet miras ve etki. Bu başlıklar altında incelenecek her biyografik eser kalıcı bir etki bırakacaktır.”
Necip Fazıl Kısakürek Kültür Merkezi'nde gerçekleştirilen programa Erzurum'da görev yapan öğretmenler katıldı. Program sonunda Uzunyaylalı’ya günün anısına bir plaket takdim edildi.
Nesrin DEMİR
