Ticaret Bakanlığı ve Çevre Şehircilik Bakanlığı tarafından verilecek idari para cezalarının yeniden değerleme oranı %43,93 artırıldı. Ödenecek cezaların yüksekliğini göz önünde bulundurursak gerek işletmelerin, gerekse bireylerin daha dürüst veya daha dikkatli davranmaları gerekiyor.
Aşağıdaki rakamlar 1 Ocak 2025’ten itibaren Ticaret Bakanlığı tarafından denetimlerde uygulanacak idari para cezaları oldu.
Fahiş fiyat artışı yapan işletmelere alt sınırı 143 bin 930, üst sınırı 1 milyon 439 bin 300 liraya kadar idari para cezası kesilebilecek. Yani 10 liraya ürün alan market bu ürünü 100 liraya satıyorsa ya da hiç bir sebep yokken etiket fiyatı 10 lira olan ürün fahiş oranda artırılıyorsa 1 milyon 439 bin 300 liraya kadar ceza kesilecek. Tabi bakanlık tüm ürünleri denetleyemez. Bu durumda tüketiciler mutlaka şikayet etmelidir.
Bakanlık tarafından alınan tedbirlere ve yapılan ikincil düzenlemelere uymayanlara her bir aykırılık için uygulanacak idari para cezasının alt sınırı 22 bin 807 lira, üst sınır ise 684 bin 214 lira oldu. Örnek olarak tarihi geçmiş ürün, indirim yazıp da tersi hareket edilmesi, gramajda oynanması gibi sebepler sayılabilir. Ama her daim dediğim gibi tüketiciler şikayet etmezse bakanlığın bu konudan haberi olmaz.
Defter, belge ve diğer kayıtlar ile bunlara ilişkin bilgileri vermeyenlere veya eksik verenlere ya da denetim elemanlarının görevlerini yapmalarını engelleyenlere uygulanacak idari para cezasının alt sınırı 114 bin 35 lira, üst sınırı ise 570 bin 178 lira olarak belirlendi. Bu düzenlemeye de şöyle örnek verebiliriz. Bir market, üreticiden aldığı bir ürünün faturasını saklamak ve istenildiğinde denetimcilere sunmak zorundadır. Markete giden bir denetmeni içeri almamak ya da istenilen belgeleri vermemek bu kapsama giriyor.
Piyasa dengesi ve serbest rekabeti bozucu faaliyetler ile tüketicinin mallara ulaşmasını engelleyici faaliyetlere alt sınırı 1 milyon 439 bin 300 lira, üst sınır 17 milyon 271 bin 600 lira olacak şekilde para cezası verilecek. Piyasadan tüm malı menfaat amaçlı ve rekabeti engelleyici şekilde toplayan ve bunu depolarda saklayarak stokçuluk yapanlar bu kapsama giriyor.
Haksız ticari uygulamalar, kampanyalı ve sürekli indirimli satış, çalışma saatleri gibi kanuna aykırılık halinde 14 bin 335 liradan 718 bin 987 liraya kadar ceza verilebilecek. En fazla şikayet aldığımız konu. Mağazaya bakıyorsunuz, yaz-kış indirim tabelası vitrinden inmiyor. Ama içeriye giriyorsunuz ya indirim yok ya da şişirilmiş fiyatlı ürünlerde indirim uygulanıyor. Bunun yanında akşam saat 22:00’dan sonra kapalı olunacak bir işletme açıksa yine bu ceza uygulanıyor. Son bir örnek, gerçi neden böyle bir uygulamaya gerek duyulduğunu çok merak ettiğim ve her platformda eleştirdiğim Pazar günleri açık olan berberlere de Ticaret İl Müdürlükleri tarafından ceza yazılıyor.
Yukarıdaki belirttiğim cezalar Ticaret Bakanlığı’nın kapsamına giren cezalardı. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının da aynı şekilde uygulayacağı cezalara ilişkin yeniden değerleme oranı aşağıdaki rakamlardan oluşacak.
Egzoz emisyonu ölçümü yaptırmama cezası 1 Ocak’tan itibaren 14 bin 310 lira oldu. Bu konuda bazen genel muayene egzoz muayenesinden önce olabiliyor. Ve araç muayenesini yaptıranlar egzoz muayenesini unutabiliyor. Bu nedenle 14 bin 310 lira ödememek için egzoz muayenesini günü geçmeden mutlaka yaptırmak gerekiyor. Burada en doğru şey 3-5 ay öncede olsa egzoz muayenesi ile genel muayeneyi aynı anda yaptırmaktır.
Kanuna aykırı olarak anız yakanlar her dekar için 556,70 lira ödeyecek. Anız yakma fiilinin orman ve sulak alanlara bitişik yerler ile meskun mahallerde işlenmesi durumunda ceza 5 kat artırılacak. Aslında bu madde çok önemli. Çiftçiler işin kolayına kaçarak ekini biçtikten sonra kalanını yakıyor. Bu yakım, çevre kirliliğine, arazinin veriminin düşmesine, toprak altında yada üstünde yaşayan canlıların diri diri yanmasına, orman ya da mesken yangınlarına neden olabiliyor. Bu nedenle anız yakma cezasının caydırıcılık noktasında daha fazla olması gerekiyor.
Umuma açık yerlerde çevreyi kirletmenin cezası 4 bin 810 liradan 6 bin 923 liraya yükseldi. En hassas konulardan bir tanesi. Ormanlara, parklara, bahçelere, kampüslere, caddelere, sokaklara, kaldırımlara, akarsu kıyılarına her şey atılıyor. Oraları da temizleyen birilerinin olduğu, olmasa bile oraların çocuklarımızın geleceği olduğu unutularak çevre kirliliğine neden olunuyor. Aslında bu konuda denetimlerin yoğun şekilde artırılması ve tespit edilenlerin en ağır şekilde cezalandırılması gerekiyor.
Komşusunu sürekli rahatsız edenler için ceza miktarı 11 bin lira olarak belirlendi. Komşuyu rahatsız etmek; çocukların evin içinde top oynaması, eşler arasında her gün gürültülü kavga yaşanması, evde her daim bilgi vermeden tamirat yapılması, sesli müzik ya da film dinlenmesi gibi sebeplerden dolayı şikayet edilirse bu ceza uygulanacak. İspatı için, kamera kaydı alınabilir, yada o esnada polis yada zabıta çağrılabilir. Komşu idari para cezasına rağmen gürültü yapmaya devam ederse ya da tehdide varan söylemlerde bulunursa önce savcılığa suç duyurusunda bulunulmalı sonra Sulh Hukuk Mahkemesinde dava açılmalıdır.
Plastik poşetlerini mevzuata aykırı olarak ücretsiz veya Bakanlıkça belirlenen usul ve esaslara aykırı verenlere de ceza yazılıyor. Market çalışanlarını yada işletme sahiplerinin bu konuda bilgi sahibi olmaları önemlidir.
